Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) wydał w dniu 08 maja 2024 roku orzeczenie o sygn. akt C-241/23 w polskiej sprawie dotyczące opodatkowania VAT aportu nieruchomości. Zdaniem TSUE podstawą opodatkowania podatkiem VAT przy dokonaniu aportu może być wartość emisyjna akcji, jeżeli strony ustaliły, że zapłatę za ten wkład niepieniężny stanowić będzie właśnie wartość emisyjna (a nie wartość nominalna).
Czego dotyczyła sprawa?
Spór w niniejszej sprawie dotyczył prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od aportów nieruchomości wniesionych do jednej ze spółek. Podatnik VAT dokonał podwyższenia kapitału zakładowego poprzez wkłady niepieniężne pochodzące od innych spółek. Z zawartych umów wynikało, że przedmiotem transakcji było przeniesienie własności sporej liczby nieruchomości i określonej kwoty pieniężnej w zamian za akcje Spółki, wycenione według ich ceny emisyjnej. Wartość emisyjna została oszacowana przez osobę trzecią na podstawie cen rynkowych. Transakcja została udokumentowana fakturą VAT. W konsekwencji Spółka przyjmująca aport jako wysokość zapłaty przyjęła wartość emisyjną akcji, a nie wielokrotnie mniejszą – ich wartość nominalną akcji. W związku z tym Spółka w deklaracjach VAT wykazała wysokość podatku VAT naliczonego ustalonego od wartości emisyjnej akcji.
Dotychczasowe stanowiska organów podatkowych
Naczelnik Urzędu Skarbowego w toku postępowania podatkowego zakwestionował rozliczenia Spółki, do której wniesiono aport. Zdaniem organu podatkowego podstawę opodatkowania w tej sprawie winna stanowić w przypadku opisanych transakcji wartość nominalna akcji, a nie ich wielokrotnie wyższa wartość emisyjna. W konsekwencji jego zdaniem Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w znacznie niższej kwocie. Tym samym określił Spółce zobowiązanie podatkowe o wartości kilkudziesięciu milionów złotych.
Stanowisko organu I instancji podzielił również organ odwoławczy oraz WSA w Warszawie, który oddalił skargę spółki na decyzję organu odwoławczego. Wątpliwości co do takiego poglądu nabrał jeden ze składów orzekających NSA, który zwrócił się z pytaniem prejudycjalnym do TSUE.
Stanowisko TSUE
Z poglądem prezentowanym przez polskie organy podatkowe nie zgodził się TSUE. W przywołanym na wstępie orzeczeniu uznał, że podstawę opodatkowania podatkiem VAT stanowić będzie wartość emisyjna obejmowanych akcji, jeżeli spółki uzgodniły że będzie ona stanowić zapłatę za wkład. Zgodnie z przepisami dyrektywy podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia. Zdaniem TSUE w analizowanej sprawie cena emisyjna odpowiada zatem wartości pieniężnej uzgodnionej i rzeczywiście otrzymanej przez wnoszącego aport za każdą z akcji.
Warto również podkreślić, iż TSUE wskazał, że sąd odsyłający może sprawdzić, czy wartość uzgodniona przez strony faktycznie odzwierciedla rzeczywistą sytuację gospodarczą i handlową i nie jest wynikiem praktyki stanowiącej nadużycie. Przy czym w przedmiotowej sprawie nie dopatrzył się nadużycia.
Konsekwencje orzeczenia dla przedsiębiorców
Wyrok będzie miał bardzo duże znaczenie dla przedsiębiorców dokonujących aportów, zarówno dla przyszłych transakcji, jak i tych zrealizowanych w przeszłości. Tym bardziej, że transakcje aportu nieruchomości opiewają często na bardzo duże kwoty. Zaprezentowane przez TSUE podejście jest korzystne dla podatników ponieważ wskazuje, że to oni są uprawnieni do ustalenia prawidłowej podstawy opodatkowania i, o ile transakcja nie będzie stanowiła naruszenia przepisów, organ podatkowy nie może tej wartości kwestionować.
Jeżeli są Państwo zainteresowani opodatkowaniem transakcji związanych z wnoszeniem aportów do spółek, jak i wszelkimi innymi kwestiami podatkowymi zachęcamy do kontaktu.
