W ostatnim czasie temat potrzeby nowelizacji Ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 724, dalej jako: „ustawa wiatrakowa”) poruszany jest coraz częściej. Liberalizacja przepisów dotyczących elektrowni wiatrowych stanowi bowiem jeden z kamieni milowych niezbędnych do uzyskania środków w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Pierwszy projekt Ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (nr wykazu: UD207, dalej jako: „projekt ustawy wiatrakowej”) pojawił się w maju 2021, lecz do dnia dzisiejszego ustawa ta nie została przyjęta.
Konieczność nowelizacji ustawy wiatrakowej wynika z ograniczeń, jakie jej przepisy nakładają na potencjalnych inwestorów. Obecny stan prawny, który zakazuje lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych w odległości mniejszej niż co najmniej dziesięciokrotność całkowitej wysokości elektrowni wiatrowej od budynków mieszkalnych, form ochrony przyrody (np. parków narodowych lub obszarów Natura 2000) i leśnych kompleksów promocyjnych – co określa się czasem mianem „zasady 10H” – w praktyce oznacza konieczność zachowania odległości co najmniej 1,5-2 km od wskazanych obiektów. W rezultacie znalezienie przez inwestorów odpowiednich gruntów, na których możliwa jest lokalizacja i budowa lądowych elektrowni wiatrowych, jest niemal niemożliwe.
Zmiana zasady 10H
Rozwiązaniem istniejącego problemu ma być przyjęcie projektu nowelizacji ustawy wiatrakowej, którego przepisy mają na celu m.in. uelastycznienie zasady 10H. Zgodnie z projektowanymi przepisami kompetencję do ustalania odległości inwestycji od budynków mieszkalnych posiadać będzie samorząd gminny, który określi minimalną odległość poprzez uchwalenie lub zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszarów prognozowanego oddziaływania elektrowni wiatrowych. Odległość inwestycji w zakresie elektrowni wiatrowych od budynków mieszkalnych wyznaczana będzie m.in. na podstawie przeprowadzonych uprzednio konsultacji z mieszkańcami i wyników oceny oddziaływania inwestycji na środowisko, jednak nie będzie mogła być mniejsza niż 500 m.
Zmianie ulec mają także przepisy stanowiące o minimalnej odległości, jaka musi dzielić inwestycję w zakresie elektrowni wiatrowej od form ochrony przyrody. Obowiązek zachowania odległości zostanie pozostawiony jedynie w odniesieniu do parków narodowych, gdzie nadal będzie obowiązywała zasada 10 H, oraz w stosunku do obszarów Natura 2000, od których wymagane będzie zachowanie co najmniej 500 m odległości.
Autopoprawka przyjęta przez rząd
Dnia 13 grudnia 2022 roku rząd przyjął autopoprawkę do projektu ustawy wiatrakowej, która przewiduje partycypację lokalnej społeczności w korzyściach wynikających z funkcjonowania elektrowni wiatrowej na terenie gminy. Inwestor planujący budowę elektrowni wiatrowej zostanie zobowiązany do wydzielenia co najmniej 10 procent mocy zainstalowanej pochodzącej z planowanej inwestycji i umożliwienia lokalnym mieszkańcom (jako prosumentom wirtualnym) objęcia udziału w wytwarzanej energii.
Jak wskazano w uzasadnieniu autopoprawki, dzięki proponowanym zmianom każdy mieszkaniec będący odbiorcą końcowym w gospodarstwie domowym w gminie, na terenie której planowana jest budowa elektrowni wiatrowej, będzie mógł (na zasadzie dobrowolności) przystąpić do zawarcia z inwestorem odpowiedniej umowy, aby na jej podstawie zostać prosumentem wirtualnym.
Istotną rolę w całym procesie mają pełnić samorządy gminne, które zgodnie z projektem ustawy wiatrakowej będą określały liczbę mieszkańców gminy potencjalnie zainteresowanych przystąpieniem do umowy z inwestorem. Przyjęta w grudniu autopoprawka wprowadziła do projektu ustawy wiatrakowej zasady, na jakich współpracować będą mieszkańcy gminy z inwestorem oraz inwestor z gminą.
Celem przepisów wprowadzonych autopoprawką ma być zwiększenie opłacalności i zmniejszenie kosztów inwestycyjnych budowy instalacji OZE, które musieliby ponieść mieszkańcy gmin, gdyby zdecydowali się na samodzielną inwestycje w zakresie budowy elektrowni wiatrowych. Wprowadzone przepisy mają także za zadanie wprowadzić kompromis polegający na umożliwieniu budowy elektrowni wiatrowej na terenie danej gminy w zamian za przysłużenie się lokalnej społeczności w postaci wydzielenia części wyprodukowanej energii.
Reasumując, szybkie uchwalenie i wejście w życie projektowanych przepisów znacznie ułatwiłoby inwestorom przeprowadzanie inwestycji w zakresie elektrowni wiatrowych. Nowe rozwiązania są pilnie potrzebne. Póki co jednak warto śledzić ścieżkę legislacyjną, pozwala to bowiem być na bieżąco poinformowanym o kierunkach zmian.
Skontaktuj się
