13 września 2023 r. w Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa, w wyniku której będzie miała miejsce nowelizacja ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zachęcamy do zapoznania się z najważniejszymi zmianami, które przedstawiamy poniżej.
Pracownik niemal całkowicie zwolniony od opłat w sprawach przeciwko pracodawcy
W aktualnym stanie prawnym w sprawach z zakresu prawa pracy do 50 000 złotych opłaty od pism procesowych pobierane są wyłącznie od pracodawcy. Do pism, od których pobiera się opłaty należą apelacja, zażalenie, skarga kasacyjna oraz skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. W sprawach, w których wartość przedmiotu sporu wynosi więcej niż 50 000 złotych, zarówno od pracownika, jak i pracodawcy pobierana jest opłata stosunkowa od wszystkich pism podlegających opłacie. Przykładowo w przypadku pozwu czy apelacji jest to 5% wartości przedmiotu sporu.
Po wejściu w życie nowelizacji, w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższy kwotę 50 000 złotych, od wartości przedmiotu sporu ponad tę wysokość, od pracownika i pracodawcy będzie pobierana opłata od apelacji. Tym samym wskutek zmiany ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych pracownik będzie zobowiązany do uiszczenia opłaty wyłącznie w przypadku wniesienia apelacji i to tylko, gdy wartość przedmiotu sporu będzie wyższa niż 50 000 zł. Pracodawca z kolei nadal będzie zobowiązany do dokonania opłaty podstawowej (wynoszącej obecnie 30 złotych) za pisma, o których mowa w akapicie powyżej, jednak tak samo jak w przypadku pracownika, w sprawach o wartości przedmiotu sporu ponad 50 000 zł, nie będzie on musiał uiszczać innych opłat, poza opłatą od apelacji.
Opłata od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej
Zgodnie z obowiązującymi przepisami opłata od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wynosi 1/5 opłaty pełnej. Po nowelizacji opłata od tego wniosku nadal wynosić będzie 1/5 pełnej opłaty, jednak tylko w stosunku do spraw o prawa niemajątkowe. Dodatkowo opłata nie będzie mogła wynosić mniej niż 100 złotych. Od spraw o prawa majątkowe będzie pobierana opłata stała w wysokości 120 złotych, gdy wartość przedmiotu sporu nie będzie przekraczała 20 000 złotych lub w wysokości 300 złotych, gdy wartość przedmiotu sporu będzie wyższa niż 20 000 złotych.
Ponadto, jeżeli w postępowaniu z wniosku o zawezwanie do próby ugodowej zostanie zawarta ugoda, sąd z urzędu zwróci stronie 3/4 wysokości uiszczonej przez nią opłaty od tego wniosku. Wyjątek będzie stanowiła sytuacja, w której sąd uzna ugodę za niedopuszczalną. W takim przypadku zwrot opłaty nie będzie przysługiwał.
Opłata od wniosku o doręczenie wyroku, postanowienia lub zarządzenia z uzasadnieniem
Obecnie od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem pobierana jest opłata w kwocie 100 złotych. Nowe przepisy zakładają pozostawienie kwoty w tej wysokości jedynie w stosunku do wniosku o doręczenie wyroku albo postanowienia co do istoty sprawy z uzasadnieniem. W przypadku wniosku o doręczenie innego rodzaju postanowień lub zarządzeń z uzasadnieniem pobierana będzie opłata stała w wysokości 30 złotych.
Pozostałe zmiany
Pozostałe zmiany obejmują m.in.:
- brak pobierania opłaty od wniosku o doręczenie orzeczenia lub zarządzenia wraz z uzasadnieniem, jeżeli strona nie ma obowiązku uiszczenia opłaty od środka zaskarżenia;
- rozpoznanie wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych w terminie 7 dni od dnia złożenia albo uzupełnienia braków formalnych;
- pobieranie opłaty stałej w wysokości 1000 złotych w sprawach o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20 000 złotych, jeżeli roszczenie wierzyciela wobec dłużnika zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, którego wykonalność została stwierdzona przez sąd, ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd.
Podsumowanie
Za najważniejszą zmianę, która czeka ustawę o kosztach sądowych w sprawach cywilnych należy uznać tę dotyczącą kosztów w sprawach z zakresu prawa pracy. Zmniejszenie kosztów jakie będzie musiał ponieść pracownik w sporze z pracodawcą może doprowadzić do wzrostu liczby wniesionych przez pracowników powództw. Ustawa wejdzie w życie 28 września 2023 r.
