Składając pozew przeciwko komornikowi sądowemu w związku ze szkodą, która powstała przez jego niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności komorniczych, nierzadko problemem okazuje się spełnienie obowiązku ustanowionego w art. 126 § 2 pkt 1 Kodeksu postępowania cywilnego („KPC”). Wymaga on by w pierwszym piśmie procesowym powód oznaczył miejsce zamieszkania lub siedzibę i adresy stron postępowania. Wymóg ten jest o tyle problematyczny, że adres zamieszkania komornika, w odróżnieniu od adresu prowadzonej przez niego kancelarii komorniczej, nie jest powszechnie dostępny, a brak jego wskazania w pierwszym piśmie procesowym (którym często jest pozew) najprawdopodobniej skutkować będzie jego zwrotem przez sąd.
I w tym miejscu pojawia się zasadnicze pytanie – czy w pozwie przeciwko komornikowi sądowemu konieczne jest wskazanie jego miejsca zamieszkania, czy też wystarczające dla nadania sprawie biegu jest podanie adresu siedziby jego kancelarii komorniczej?
W kwestii tej wypowiedział się m.in. Sąd Najwyższy w sprawach o sygn. akt II CZ 167/89, II CRN 74/92 oraz III CZP 43/14, w których wskazał, że podanie adresu zamieszkania bądź siedziby obu stron postępowania jest obowiązkiem, od którego nie przewidziano wyjątków. W ocenie SN pierwsze pismo procesowe, w którym wskazano miejsce pracy pozwanego zamiast jego miejsca zamieszkania, nie spełnia wymogów formalnych określonych w art. 126 § 2 pkt 1 KPC, co uniemożliwia nadanie sprawie biegu.
Przywołana linia orzecznicza Sądu Najwyższego różni się jednak od tej przyjętej przez część sądów apelacyjnych (sygn. akt I ACz 170/15 oraz I ACz 1010/17). We wskazanych orzeczeniach sąd stanął na stanowisku, że podanie miejsca pracy pozwanego (w przypadku komornika sądowego byłby to adres prowadzonej przez niego kancelarii komorniczej), zamiast jego miejsca zamieszkania, nie jest przyczyną niemożności nadania sprawie biegu.
Jak ustalić adres zamieszkania komornika sądowego?
Mając na uwadze przywołane stanowiska Sądu Najwyższego, zasadnym jest ustalenie w jaki sposób można zdobyć informację o miejscu zamieszkania komornika sądowego, przeciwko któremu kierowany jest pozew.
W tym celu, powód powinien złożyć wniosek o udostępnienie danych z rejestru PESEL lub rejestru mieszkańców. Warunkiem pozytywnego rozpatrzenia wniosku jest wykazanie interesu prawnego w uzyskaniu danych, o które się wnioskuje. W tym kontekście, na uwadze należy mieć aktualne orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, stojącego na stanowisku, że interes prawny po stronie składającego wniosek o udostępnienie danych z rejestru PESEL lub rejestru mieszkańców danych w zakresie miejsca zamieszkania pozwanego, powstaje dopiero w momencie wezwania przez sąd do uzupełnienia pozwu z powodu braku formalnych (braku oznaczenia miejsca zamieszkania pozwanego), a nie – jakby mogło się wydawać – w momencie złożenia pozwu do sądu.
Omawiane zagadnienie nastręcza trudności już od wielu lat, czego dowodem jest m.in. informacja o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich w 2007 roku, w której wskazano, że już w tamtym okresie RPO był adresatem wielu pism od obywateli skarżących się na problem z dochodzeniem roszczeń od komornika, ze względu na brak znajomości adresu zamieszkania pozywanego. Problem ten, pomimo upływu lat i wielu zmian dokonanych w procedurze cywilnej, pozostaje więc cały czas aktualny.
