W dniu 24 lipca 2023 r. Prezydent podpisał ustawę z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw, która znosi 2% podatek od zakupu na rynku wtórnym pierwszego mieszkania. Dodatkowo podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: „PCC”) objęty będzie również zakup mieszkań opodatkowanych VAT-em, w przypadku nabyć przez osoby posiadające ich już 5 lub więcej. W takich przypadkach stosowana będzie stawka 6% zamiast 2%.
Dotychczasowy stan prawny – zakup mieszkania na rynku wtórnym z PCC
W obowiązującym stanie prawnym opodatkowaniu podlega umowa sprzedaży, a obowiązek podatkowy spoczywa na kupującym. Ponadto PCC nie dotyczy bowiem tylko tych umów sprzedaży nieruchomości, które podlegają opodatkowaniu od towarów i usług, a więc np. umów sprzedaży mieszkań na rynku pierwotnym.
Zniesienie podatku od zakupu pierwszego mieszkania przez osobę fizyczną
Nowelizacja ustawy o PCC przewiduje zwolnienie z podatku nabycia następujących praw:
- prawa własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
- prawa własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,
- spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu dotyczącego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego.
Dotyczy to mieszkań na rynku wtórnym. Osoby fizyczne, aby móc skorzystać ze zwolnienia, nie będą mogły posiadać (również w przeszłości) wymienionych wyżej praw ani udziałów w nich. Wyjątkiem będzie nabycie w drodze dziedziczenia. Wówczas wysokość udziału w przedstawionych prawach, będzie mogła wynosić do 50%. Omawiane zwolnienie wejdzie w życie w ciągu 30 dni od dnia ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw.
PCC od zakupu mieszkania z VAT-em
Dotychczas zakup mieszkania opodatkowany był albo VAT-em albo PCC. Ustawa nowelizująca wprowadza w tym zakresie istotne zmiany, bowiem wyłączenie z PCC umów sprzedaży opodatkowanych VAT-em, nie dotyczy nabywców szóstego i kolejnego mieszkania. Chodzi o lokale mieszkalne stanowiące odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej lub udziały w tych lokalach. Nie dotyczy to zatem lokali mieszkalnych usytuowanych w różnych lokalizacjach, gdyż regulacja obejmuje te lokale, które mieszczą się w tym samym budynku lub różnych budynkach, ale umiejscowionych na tym samym gruncie.
Wyższa stawka PCC przy zakupie szóstego i kolejnego mieszkania
Oprócz konieczności odprowadzenia w opisywanym wyżej przypadku zarówno VAT-u jak i PCC, dodatkowo wysokość tego drugiego podatku będzie wyliczona wg stawki 6%, podczas gdy co do zasady nabycie mieszkania na rynku wtórnym jest objęte 2% PCC. Przepis ten dotyczy również nabyć mieszkań przez kilku kupujących. Spełnienie warunków przez choćby jednego z nich, obliguje do odprowadzenia 6% PCC. Jednak zobowiązani solidarnie do zapłaty daniny w tej wysokości są wówczas tylko ci kupujący, którzy nabywają szóste i kolejne mieszkanie w tym samym budynku lub na tej samej nieruchomości gruntowej. Zmiany w tym zakresie wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.
Jak argumentuje Minister Rozwoju i Technologii Waldemar Buda, ma to ograniczyć negatywne zjawisko, jakim jest ograniczanie dostępności mieszkań osobom kupującym je na własne cele mieszkaniowe, w tym pakietowe nabywanie mieszkań na rynku pierwotnym.
W przypadku rodzących się pytań w zakresie wprowadzanych zmian w podatku od czynności cywilnoprawnych zapraszamy do kontaktu.
