W kwietniu bieżącego roku na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego pojawił się projekt ustawy nowelizującej ustawę z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U.2022.514 t.j. z dnia 03.03.2022 r., dalej jako „projekt”). Zgodnie z zapowiedziami rządu przyjęcie ustawy planowano na II kwartał bieżącego roku. Mimo iż termin ten nie został dochowany, to w niedalekim czasie można spodziewać się przyjęcia projektu. Warto zatem zapoznać się z najważniejszymi zmianami, które on wprowadza.
Nieużytki lub użytki rolne na cele związane z OZE
Zgodnie z podstawową zasadą gospodarowania nieruchomościami rolnymi Zasobu Własności Skarbu Państwa (dalej jako „Zasób”) nieruchomości Zasobu są w pierwszej kolejności rozdysponowywane poprzez ich wydzierżawianie albo sprzedawanie w celu powiększenia lub utworzenia gospodarstw rodzinnych.
W aktualnym stanie prawnym wyłączone spod działania tej zasady są nieruchomości rolne o powierzchni mniejszej niż 1 ha oraz nieruchomości rolne przeznaczone na cele inne niż rolne lub na cele niezwiązane z kierunkami i zasadami kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Projektodawcy proponują, by katalog nieruchomości wyłączonych spod działania tej zasady uległ rozszerzeniu o nieruchomości, w skład których wchodzi co najmniej 70% nieużytków lub użytków klasy VI, wydzierżawianych na cele związane z pozyskiwaniem energii ze źródeł odnawialnych. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) będzie mógł zatem wydzierżawić taką nieruchomość – na utworzenie lub powiększenie gospodarstw rodzinnych – bez konieczności przeprowadzania przetargów.
Umowne przekazanie gruntów przeznaczonych na cele leśne przez KOWR
Zgodnie z obowiązującymi przepisami grunty wchodzące w skład Zasobu przeznaczone do zalesienia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu mogą zostać nieodpłatnie przekazane Lasom Państwowym wyłącznie na podstawie decyzji wydanej przez właściwego starostę na wniosek KOWR.
Nowelizacja ustawy przewiduje możliwość nieodpłatnego przekazania wskazanych gruntów także w drodze umowy zawartej pomiędzy Dyrektorem Generalnym KOWR a nadleśniczym Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. Ponadto, możliwość umownego przeniesienia gruntów obejmie także inne grunty przeznaczone na potrzeby gospodarki leśnej, na których nie jest możliwe prowadzenie racjonalnej gospodarki rolnej, oraz wydzielone geodezyjnie lasy.
Rozszerzenie zakresu celów, na które nieruchomości wchodzące w skład Zasobu mogą być przekazywane jednostkom samorządu terytorialnego
Obecnie nieruchomości wchodzące w skład Zasobu mogą zostać przekazane samorządowi terytorialnemu przez KOWR na własność w ustawowo wskazanych celach. Do wspomnianych celów należą m.in. te, które związane są z realizacją inwestycji infrastrukturalnych służących wykonywaniu zadań własnych w określonym w ustawie zakresie.
Projektodawcy zwrócili jednak uwagę, że jednostki samorządu terytorialnego poza zadaniami własnymi realizują także zadania, które zostały im powierzone – w związku z tym zdecydowali się zrezygnować z zawężenia katalogu celów wyłącznie do zadań własnych jednostek, proponując tym samym zmianę brzmienia przepisu, który reguluje tę kwestię. Zgodnie z nową regulacją przekazanie nieruchomości wchodzących w skład Zasobu będzie mogło nastąpić w celach związanych z realizacją inwestycji infrastrukturalnych, w zakresie zadań realizowanych przez te jednostki (czyli nie tylko co do zadań własnych).
Jak zostało wskazane w uzasadnieniu projektu: „Rozszerzenie tego katalogu umożliwi przekazywanie nieruchomości Zasobu na cele, które choć istotne z punktu widzenia wspólnoty samorządowej, nie mogą być na podstawie dzisiejszego brzmienia przepisu podstawą dokonania ww. czynności”.
Zapewnienie możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez dłużnika KOWR
Nowelizacja ustawy przyniesie także korzystne rozwiązania dla dłużników KOWR. Proponowane regulacje przewidują możliwość nabycia przez KOWR nieruchomości rolnej od rolnika będącego jego dłużnikiem, a następnie zawarcia z nim umowy dzierżawy nieruchomości. Dzięki nowym przepisom dłużnicy zyskają więc możliwość dalszego prowadzenia działalności rolniczej.
Pozostałe zmiany
Poza opisanymi wyżej zmianami na uwagę zasługuje także:
- rozszerzenie zakresu możliwości przyznania bezzwrotnej pomocy finansowej przez KOWR,
- rozstrzygnięcie, że dla skuteczności wejścia nieruchomości rolnej nabywanej przez dzierżawcę w ramach pierwszeństwa w nabyciu w skład wspólności majątkowej małżeńskiej – wystarczające jest, gdy pierwszeństwo to przysługuje jednemu z małżonków,
- wprowadzenie możliwości wydłużenia terminu całkowitej spłaty należności wobec KOWR o okres, na jaki KOWR odroczył określony w umowie termin zapłaty należności,
- umożliwienie byłym bezumownym użytkownikom po upływie 5 lat od opuszczenia nieruchomości Zasobu uczestnictwa w przetargach organizowanych przez KOWR.
Jeżeli nasunęły się Państwu jakieś pytania dotyczące proponowanych zmian, to zachęcamy do kontaktu. Nasi eksperci z działu prawnego TLhub chętnie na nie odpowiedzą.
Skontaktuj się
