Zmiany w podatku dochodowym wprowadzone przez Polski Ład wyłączyły od bieżącego roku możliwość amortyzowania budynków i lokali mieszkalnych. Do końca ubiegłego roku podatnicy mogli jeszcze zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od nieruchomości mieszkalnych nabytych lub wytworzonych przed 1 stycznia 2022 r. Jednak w zapadłym 27 czerwca 2023 r. wyroku WSA w Łodzi, sąd przyznając rację podatnikowi orzekł, że ma on prawo czynić to aż do momentu ich pełnego zamortyzowania, nawet jeżeli nastąpi to już po 31 grudnia 2022 r.
Zakaz amortyzacji nieruchomości mieszkalnych od 2022 r.
Budynki i lokale mieszkalne nabyte lub wytworzone po 1 stycznia 2022 r., nie mogą być już amortyzowane zgodnie z nowelizacją przepisu art. 22c pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i dodanego w art. 16c pkt 2a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W przypadku nieruchomości nabytych lub powstałych wcześniej, a więc przed wejściem w życie przepisów Polskiego Ładu, możliwe było jeszcze dokonywanie odpisów amortyzacyjnych do końca 2022 r. na mocy przepisów przejściowych ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.
Od 1 stycznia 2023 r. żaden podatnik nie zaliczy już do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, bez względu na to, kiedy nabył nieruchomość mieszkalną. Niezakończona przed 2023 r. amortyzacja nieruchomości, nie może już być zatem kontynuowana. Godzi to w konstytucyjną zasadę ochrony praw nabytych i ochrony interesów w toku, ze względu na uniemożliwienie podatnikowi osiągnięcia celu amortyzacji. Zgodnie z wcześniejszym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, ustawodawca nie powinien zmieniać w trakcie amortyzacji jej zasad, polegających na wykluczeniu możliwości zaliczenia w koszty podatkowe odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego, którego amortyzację już rozpoczęto, ale przed tymi zmianami jeszcze nie zakończono.
Stanowisko organów podatkowych
Podatnicy występowali w tej sprawie do Dyrektora KIS, powołując się na przepis art. 2 Konstytucji oraz orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Kolejno sprawy rozpatrywały sądy administracyjne, które przychylały się do wcześniejszych rozstrzygnięć skarżonych decyzji. Organy podatkowe stały bowiem na stanowisku, że nie są kompetentne do dokonywania oceny zgodności regulacji prawa podatkowego z przepisami Konstytucji. Zwracały uwagę na to, że interpretacje indywidualne wydawane przez Dyrektora KIS, nie są rozstrzygnięciami kształtującymi prawo, a ich przedmiotem nie może być ocena zgodności przepisów prawa krajowego z aktami hierarchicznie wyższego rzędu (przykładowo: Wyroki WSA w Gliwicach z dnia 19 maja 2023 r., sygn. akt I SA/Gl 1459/22, w Olsztynie z dnia 8 marca 2023 r., sygn. akt I SA/Ol 592/22, w Gdańsku z dnia 7 marca 2023 r., sygn. akt I SA/Gd 1209/22, w Krakowie z dnia 3 marca 2023 r., sygn. akt I SA/Kr 1159/22).
Problem dotyczył również podatników, których rok podatkowy nie pokrywał się z rokiem kalendarzowym. Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 17 października 2022 r. o sygn. 0111-KDIB1-1.4010.495.2022.1.SH stwierdził, że pomimo iż rok podatkowy wnioskodawcy kończy się 30 września 2023 r., to nie będzie on miał prawa dokonywać odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnej dłużej niż do 31 grudnia 2022 r.
Przełomowy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi
Odmienne stanowisko wyraził WSA w Łodzi. Wyrokiem z dnia 27 czerwca 2023 r. o sygn. akt I SA/Łd 258/23, uchylił on interpretację indywidualną Dyrektora KIS, który zanegował stanowisko wnioskodawcy, że może on zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od nieruchomości mieszkalnych nabytych przed 1 stycznia 2022 r. aż do pełnego zamortyzowania tych środków trwałych, co nastąpiłoby już po 31 grudnia 2022 r. Sąd powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lutego 2015 r. o sygn. P 10/11, wydany w podobnym stanie faktycznym – dotyczył on bowiem ochrony praw nabytych w związku ze zmianami wprowadzonymi w podatku dochodowym. Wówczas ustawodawca pozbawił podatników od 1 stycznia 2000 r. możliwości amortyzacji prawa użytkowania udziału w nieruchomości, wprowadzonego do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych przed 1 stycznia 1999 r.
Możliwe, że sądy zaczną zmieniać obraną dotychczas linię orzeczniczą i przychylać się do stanowiska podatników w tej sprawie. Jednak wyrok WSA w Łodzi nie jest jeszcze prawomocny, zatem możliwe jest jego dalsze zaskarżenie przez Dyrektora KIS, by sprawę rozpatrzył następnie Naczelny Sąd Administracyjny. Kwestia ta będzie przez nas monitorowana, a o wszelkich rozstrzygnięciach NSA, będziemy Państwa na bieżąco informować.
W przypadku pytań i wątpliwości w zakresie zmian wprowadzonych przez Polski Ład w podatku dochodowym, zapraszamy do kontaktu.
