Globalny podatek minimalny (Pillar 2) oznacza nowe obowiązki dla spółek będących częścią polskich lub zagranicznych grup kapitałowych, które w dwóch z ostatnich czterech lat osiągnęły przychód co najmniej 750 mln euro. Celem inicjatywy Pillar 2 jest wyrównanie opodatkowania największych korporacji, a sama inicjatywa znalazła już poparcie w 140 krajach. Głównym założeniem jest ujednolicenie zasad opodatkowania dla największych korporacji poprzez wprowadzenie minimalnej stawki podatkowej wynoszącej 15%. Przedsiębiorstwa objęte tymi regulacjami są też zobowiązane do wypełniania dodatkowych obowiązków w zakresie raportowania i prowadzenia analiz, bez względu na to, czy ich obecna efektywna stawka podatkowa jest niższa, czy wyższa od wymaganego minimum.
Globalny podatek minimalny w skrócie
- Globalny podatek minimalny to mechanizm mający na celu zapewnienie, że największe korporacje międzynarodowe płacą sprawiedliwą część podatków, niezależnie od miejsca prowadzenia działalności.
- Inicjatywa BEPS 2.0, prowadzona przez OECD, dąży do ograniczenia praktyk unikania opodatkowania przez międzynarodowe przedsiębiorstwa poprzez wprowadzenie minimalnej stawki podatku dochodowego od osób prawnych wynoszącej 15%.
- W Polsce implementacja globalnego podatku minimalnego obejmuje przepisy dotyczące krajowego i globalnego podatku wyrównawczego oraz podatku od niedostatecznie opodatkowanych zysków, co ma na celu zwiększenie wpływów budżetowych i ograniczenie konkurencji podatkowej.
- Podatek ten dotyczy grup kapitałowych o skonsolidowanych przychodach wynoszących co najmniej 750 milionów euro w dwóch z czterech ostatnich lat obrotowych.
- Mechanizm globalnego podatku minimalnego wymaga od firm raportowania przychodów zgodnie z nowymi standardami oraz dostosowania strategii podatkowej do nowych wymogów.
- Wyłączenia i bezpieczne przystanie oferują pewne ulgi dla firm, które spełniają określone kryteria, pozwalając im lepiej przygotować się do nowych wymogów.
- Obowiązki administracyjne związane z tym podatkiem obejmują składanie szczegółowych informacji o opodatkowaniu wyrównawczym oraz zeznań podatkowych w określonych terminach, co jest kluczowe dla uniknięcia kar finansowych.
Czym jest globalny podatek minimalny?
Globalny podatek minimalny to koncepcja, która ma na celu wyrównanie zasad opodatkowania największych korporacji na całym świecie. Wprowadzenie tego podatku jest częścią inicjatywy BEPS 2.0, prowadzonej przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organization for Economic Co-operation and Development, w skrócie OECD), której celem jest ograniczenie praktyk unikania opodatkowania przez międzynarodowe przedsiębiorstwa. Dzięki globalnemu podatkowi minimalnemu kraje chcą zapewnić, że duże korporacje płacą sprawiedliwą część podatków niezależnie od miejsca prowadzenia działalności.
Podstawowym celem globalnego podatku minimalnego jest zapobieganie sytuacjom, w których korporacje przenoszą swoje zyski do krajów o niższych stawkach podatkowych, co często prowadzi do nieuczciwej konkurencji i zmniejszenia wpływów budżetowych w krajach o wyższych stawkach. Inicjatywa BEPS 2.0 ma na celu stworzenie bardziej przejrzystego i sprawiedliwego systemu podatkowego na poziomie międzynarodowym. W ramach tej inicjatywy ponad 140 krajów zgodziło się na wdrożenie minimalnej stawki podatku dochodowego od osób prawnych wynoszącej 15%. Dzięki tym działaniom możliwe jest stworzenie bardziej zrównoważonego środowiska gospodarczego, które sprzyja uczciwej konkurencji i wspiera rozwój społeczno-gospodarczy na całym świecie.
Globalny podatek minimalny w Polsce
Implementacja globalnego podatku minimalnego w Polsce to istotny krok w kierunku wyrównania zasad opodatkowania największych podmiotów. Polska, podobnie jak wiele innych krajów, przyjęła przepisy mające na celu ograniczenie konkurencji podatkowej i zapewnienie sprawiedliwego poziomu opodatkowania. Kluczowym dokumentem w tym procesie jest ustawa z dnia 6 listopada 2024 r., która z niemal rocznym opóźnieniem implementuje dyrektywę Rady (UE) 2022/2523. Dyrektywa ta nakłada obowiązek płacenia co najmniej 15% podatku od dochodu przez największe grupy kapitałowe. W Polsce nowe przepisy obowiązują od 1 stycznia 2025.
Zasady działania globalnego podatku minimalnego w Polsce są szczegółowo określone i obejmują różne rodzaje podatków wyrównawczych. Wśród nich wyróżniamy:
- Krajowy podatek wyrównawczy – dotyczy dochodów krajowych nisko opodatkowanych jednostek składowych.
- Globalny podatek wyrównawczy – stosowany wobec dochodów nisko opodatkowanych jednostek zagranicznych.
- Podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków – obowiązuje, gdy jednostka dominująca działa w jurysdykcji o niskim poziomie opodatkowania (w której nie obowiązuje globalny podatek wyrównawczy).
Każda z tych form ma na celu zapewnienie, że podmioty będące częścią dużych grup kapitałowych płacą podatki na efektywnym poziomie wynoszącym co najmniej 15%. Dzięki temu Polska dąży do zwiększenia wpływów budżetowych oraz ograniczenia możliwości unikania opodatkowania przez międzynarodowe korporacje.
Kogo dotyczy globalny podatek minimalny?
Globalny podatek minimalny dotyczy podmiotów wchodzących w skład polskich i międzynarodowych grup, których skonsolidowane przychody wyniosły co najmniej 750 milionów euro w co najmniej dwóch z czterech lat poprzedzających dany rok podatkowy. To oznacza, że tylko największe korporacje, które generują znaczne dochody, będą zobowiązane do przestrzegania nowych przepisów. Z nowych przepisów wyłączone są między innymi fundusze emerytalne czy podmioty rządowe.
Nowe obowiązki administracyjne związane z globalnym podatkiem
Przepisy o globalnym podatku minimalnym nakładają nowe obowiązki administracyjne. Przede wszystkim, każda z objętych nowymi przepisami jednostek jest zobowiązana do składania szczegółowych informacji o opodatkowaniu wyrównawczym za rok podatkowy do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Informacje te muszą być dostarczone w terminie do końca 15 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego, a w pierwszym roku obowiązywania nowych przepisów termin ten został wydłużony do 18 miesięcy.
Oprócz tego, podatnicy globalnego i krajowego podatku wyrównawczego oraz podatku od niedostatecznie opodatkowanych zysków muszą złożyć zeznania podatkowe do końca 18 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego, przy czym w pierwszym roku obowiązywania przepisów termin ten został przedłużony do 21 miesięcy. Niedopełnienie tych obowiązków może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak kary finansowe czy dodatkowe kontrole skarbowe. Dlatego ważne jest, aby firmy dokładnie monitorowały swoje terminy i upewniły się, że wszystkie wymagane dokumenty są składane na czas. Aby ułatwić sobie to zadanie, warto rozważyć wdrożenie systemu zarządzania dokumentacją finansową oraz regularne szkolenia dla pracowników odpowiedzialnych za opodatkowanie spółki.
Globalny podatek minimalny, a ulgi podatkowe dla firm
Obowiązujące przepisy o CIT przewidują funkcjonowanie szeregu ulg i preferencji podatkowych. Ich głównym celem jest stymulacja gospodarki oraz wzrost innowacyjności polskich firm na rynku krajowym i międzynarodowym. Są to między innymi takie ulgi dla firm jak:
- IP Box,
- ulga badawczo rozwojowa (ulga B+R),
- ulga na prototyp,
- ulga na robotyzację,
- ulga na ekspansję.
Ulgi podatkowe pozwalają firmom na znaczne obniżenie podstawy opodatkowania, redukcję efektywnej stawki podatkowej (ETR) i w efekcie zmniejszenie obciążeń podatkowych. W wyniku wejścia w życie przepisów o globalnym podatku minimalnym może się okazać, że podmiot korzystający z ulg, w przypadku którego ETR jest na poziomie niższym niż 15%, będzie musiał dokonać zapłaty podatku wyrównawczego.
Dochodzi więc do sytuacji, w której przedsiębiorstwo obniża obciążenia fiskalne dzięki preferencjom podatkowym, w efekcie czego podlega pod obowiązek zapłaty podatku wyrównawczego. W świetle nowych przepisów część ulg podatkowych może być więc nieco mniej atrakcyjna dla największych podmiotów.
Optymalizacja podatkowa w świetle przepisów o globalnym podatku minimalnym
Wyłączenie substratu majątkowo-osobowego jest mechanizmem, który może obniżyć podatek wyrównawczy w przypadku gdy stawka ETR jest niższa niż 15%. Należy przy tym uwzględnić wartość bilansową netto rzeczowych aktywów trwałych oraz kwalifikowane koszty pracownicze.
Wartość wyłączenia dla substratu majątkowo-osobowego zmniejsza dochód, którego dotyczy procent podatku wyrównawczego, tym samym redukując należny podatek wyrównawczy. Mechanizm ten ma jednak ograniczone zastosowanie i podlega redukcji w czasie.
Co dalej z ulgami dla największych firm?
Wejście w życie przepisów Pillar 2 wprowadza istotne zmiany w funkcjonowaniu ulg podatkowych dla największych przedsiębiorstw. W obecnym kształcie traktowane są one jako niekwalifikowane zwrotne kredyty podatkowe. Nie wiemy jeszcze, w jakim kierunku pójdzie ustawodawstwo. W przyszłości możliwe jest jednak wprowadzenie kilku rozwiązań jak np.
- ulgi podatkowe jako grant,
- ulgi podatkowe w postaci mechanizmu zwrotów gotówkowych,
- ulgi podatkowe jako kwalifikowane zwrotne kredyty podatkowe.
Globalny podatek minimalny – pytania i odpowiedzi
Jakie są główne korzyści z wprowadzenia globalnego podatku minimalnego?
Globalny podatek minimalny ma na celu zapewnienie bardziej sprawiedliwego systemu podatkowego na poziomie międzynarodowym. Dzięki niemu kraje mogą zwiększyć swoje wpływy budżetowe, ograniczyć unikanie opodatkowania przez duże korporacje oraz wyrównać szanse dla lokalnych przedsiębiorstw. Dodatkowo zwiększa on przejrzystość w raportowaniu finansowym i wspiera uczciwą konkurencję.
Czy globalny podatek minimalny wpłynie na małe i średnie przedsiębiorstwa?
Globalny podatek minimalny dotyczy przede wszystkim największych grup kapitałowych o przychodach przekraczających 750 milionów euro. Małe i średnie przedsiębiorstwa zazwyczaj nie spełniają tych kryteriów, więc nowe przepisy nie będą miały bezpośredniego wpływu na ich działalność.
Jakie są wyzwania związane z wdrożeniem globalnego podatku minimalnego?
Wdrożenie globalnego podatku minimalnego wiąże się z koniecznością dostosowania się do nowych wymogów administracyjnych, takich jak raportowanie przychodów zgodnie z nowymi standardami czy analiza efektywnej stawki podatkowej. Firmy muszą również współpracować z centralą grupy kapitałowej, aby uzyskać potrzebne informacje finansowe.
Czy istnieją jakieś wyjątki od stosowania globalnego podatku minimalnego?
Tak, istnieją pewne wyjątki i bezpieczne przystanie, które pozwalają firmom na odroczenie pełnego stosowania nowych zasad opodatkowania. Na przykład, grupy krajowe mogą uniknąć obliczania krajowego podatku wyrównawczego przez pierwsze pięć lat działalności, jeśli spełnią określone warunki.
