Dnia 15 kwietnia 2021 roku zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w polskiej sprawie (C-935/19), w przedmiocie niezgodności z prawem unijnym instytucji dodatkowego zobowiązania podatkowego, jaka została uregulowana w art. 112b ust. 2 ustawy o VAT.
Zarys sprawy C-935/19
Z pytaniem prejudycjalnym do TSUE wystąpił Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu. Wątpliwość sądu odnosiła się do tego, czy przepis ustawy o VAT stanowiący o 20% sankcji VAT w sytuacji dobrowolnej korekty rozliczenia podatkowego, jest zgodny z prawem unijnym, a przy tym – z zasadą proporcjonalności i neutralności VAT. Jak bowiem wynika z ww. przepisu – nawet jeśli podatnik skoryguje rozliczenia VAT i ureguluje zobowiązania podatkowe po zakończonej kontroli, organ podatkowy może nałożyć na niego sankcję. Stało się tak wobec polskiej spółki, która skorygowała deklarację obniżając kwotę podatku naliczonego. Uprzednio w wyniku kontroli przeprowadzonej przez urząd skarbowy, stwierdzono bowiem, że dostawa nieruchomości była w całości zwolniona z VAT, podczas gdy podatnik zakwalifikował dostawę jako podlegającą VAT bez zwolnienia i rozpoznał kwotę podatku naliczonego, występując o zwrot VAT. Nałożona przez organ podatkowy sankcja stała się zaś przedmiotem sporu.
Stanowisko TSUE
Rozstrzygnięcie TSUE w niniejszej sprawie jest pozytywne dla podatników. Trybunał wskazał, że sankcja VAT nie może mieć zastosowania bez rozróżnienia na sytuacje, w których nieprawidłowość wynika z błędu, a błąd ten cechuje brak przesłanek wskazujących na oszustwo i uszczuplenie wpływów do skarbu państwa, jak i sytuacje, w których takie przesłanki występują. W kwestii wymiaru sankcji, zauważono, że sankcja została w polskich przepisach ustalona w taki sposób, że nie przewidziano dostosowania jej do konkretnych okoliczności/danego przypadku, a więc jej dotkliwość niesłusznie jest zrównana w odniesieniu do celowych oszustw, jak i błędnej oceny transakcji.
Skutki orzeczenia TSUE
Choć wyrok zapadł w przedmiocie sankcji VAT określonej w art. 112b ust. 2 ustawy o VAT i wynoszącej 20%, to można upatrywać, iż istnieją argumenty, by jego tezy miały zastosowanie także względem sankcji w innej wysokości, np. sankcji 15% określonej w ust. 2a tego artykułu, stosowanej m.in. gdy podatnik w dniu korekty zwrócił nienależną kwotę zwrotu. Jakie będą więc skutki wydanego orzeczenia dla polskich podatników? Przede wszystkim, wyrok TSUE otwiera możliwości, by odzyskać kwotę dodatkowego zobowiązania podatkowego zapłaconego w przeszłości, nie wskutek oszustw, lecz wskutek błędów popełnionych w ocenie transakcji pod kątem VAT, które zostały następnie skorygowane. Warto w tym celu wystąpić o wznowienie postępowań podatkowych, by wyegzekwować zwrot wcześniej zapłaconych sankcji.
O kierunkach działań krajowego ustawodawcy w związku z niezgodnością przepisów ustawy z prawem unijnym, będziemy informować Państwa na bieżąco. Z kolei na rodzące się obecnie pytania i wątpliwości w zakresie VAT, nasi eksperci chętnie udzielą odpowiedzi. Zapraszamy do kontaktu!
Skontaktuj się
