Pakiet uproszczeń podatkowych zwany SLIM VAT 2 został już uchwalony przez Sejm wraz z jedną z ośmiu poprawek Senatu i podpisany przez Prezydenta RP. Zmiany w zakresie korekt importu towarów i neutralnego rozliczenia WNT, importu usług i dostaw krajowych podlegających odwrotnemu obciążeniu będą obowiązywać już od dnia następnego po ogłoszeniu ustawy w Dzienniku Ustaw. Pozostałe zmiany (poza składkami na KRUS opłacanymi z rachunku VAT) wejdą w życie z dniem 1 października 2021 roku. SLIM VAT 2 znowelizuje nie tylko ustawę o VAT, lecz także ustawę – Prawo bankowe. Pakiet jest przy tym kontynuacją inicjatywy mającej na celu ułatwienie rozliczeń w VAT, w ramach której pierwszym etapem było wprowadzenie do porządku prawnego rozwiązań pod hasłem „SLIM VAT” w styczniu bieżącego roku.
Implementacja wyroku TSUE
SLIM VAT 2 dokonuje derogacji przepisów, które dyktowały przesłanki dla neutralnego charakteru transakcji zakupowych rozliczanych na zasadzie samonaliczenia (transakcji importu usług, dostawy towarów dla której podatnikiem jest nabywca i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w ramach własnego przedsiębiorstwa, rozliczanych w ramach systemu odwrotnego obciążenia), uzależniając dokonanie odliczenia podatku naliczonego w tym samym okresie, w którym wykazano podatek należny, od wykazania VAT należnego w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jest to konsekwencja dostosowania krajowego porządku prawnego do wyroku TSUE z 18 marca 2021 roku w sprawie o sygn. C-895/19. Po nowelizacji, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w wyżej wskazanych przypadkach, będzie powstawało w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest zobowiązany rozliczyć ten podatek.
Korekty in minus
W kwestii tak zwanych korekt in minus wprowadzone zostanie uproszczenie po stronie nabywcy, które umożliwi ich ujęcie nie tylko w miesiącu otrzymania faktury korygującej, lecz także w trzech kolejnych okresach rozliczeniowych. W przypadku WNT, importu usług oraz dostaw towarów, w ramach których podatnikiem jest nabywca, moment ujęcia faktury korygującej zostanie uzależniony stricte od przyczyny danej korekty. Mianowicie, w sytuacji, gdy korekta związana jest z okolicznością ujawnioną niejako w momencie wystawienia faktury pierwotnej tj. będzie związana z omyłką – dochodzić będzie do ujęcia jej „wstecz”. W przypadku okoliczności nowych, tj. następczych, wszelkie korekty będą musiały być ujmowane z kolei „na bieżąco”.
Import towarów rozliczany w JPK_V7
Podatnicy rozliczający podatek należny z tytułu importu towarów będą uprawnieni do dokonania korekty deklaracji podatkowej, jeśli w pierwotnej deklaracji nie rozliczono w całości lub w części podatku. Na stosowną korektę deklaracji przewidziano termin 4 miesięcy po miesiącu, w którym miał zostać rozliczony podatek z tytułu importu towarów. Po wskazanym terminie utracone zostanie prawo do rozliczenia VAT od importu w deklaracji.
Rozliczenie VAT naliczonego po terminie
Zgodnie z uchwalonymi przepisami, podatnik, który nie dokona odliczenia VAT naliczonego w miesiącu, w którym powstało to prawo lub w 3 następnych miesiącach, będzie mógł dokonać zarówno korekty okresu, w którym prawo do odliczenia powstało (jak obecnie), ale także będzie uprawniony do korekty za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych. Dokonanie korekty deklaracji będzie możliwe natomiast nie później niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Transakcje łańcuchowe
Zgodnie z wprowadzanymi zmianami, w przypadku tzw. transakcji łańcuchowych wysyłkę będzie należało przypisać do pierwszego podmiotu w łańcuchu, gdy ten odpowiada za organizację transportu lub ostatniego uczestnika łańcucha, kiedy to na nim spoczywa taka organizacja.
Rezygnacja ze zwolnienia przewidzianego dla dostaw nieruchomości
Na mocy SLIM VAT 2 podatnicy dokonujący wyboru złożenia zgodnego oświadczenia o wyborze opodatkowania nieruchomości w akcie notarialnym, nie będą posiadać już odrębnego obowiązku składania do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla nabywcy oświadczenia w tym zakresie przed dokonaniem dostawy budynków, budowli lub ich części. Była to dotychczas uciążliwa powinność, powodująca wiele trudności w obrocie gospodarczym.
Ulga na złe długi
Nowe przepisy to mniej warunków a więcej czasu na ulgę na złe długi w wyniku realizacji wyroku TSUE z 15 października 2020 roku w sprawie C-335/19. Zgodnie z przepisami nowelizującymi, dokonane zostanie wydłużenie czasu na jej stosowanie z dwóch do trzech lat. Nabywca będzie zobowiązany do dokonania korekty odliczonego VAT z niezapłaconej faktury, nawet jeśli będzie w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Sprzedawca skorzysta z mechanizmu ulgi na złe długi, mimo że dostawa towaru lub świadczenie usług nie zostaną dokonane na rzecz czynnego podatnika VAT. Będzie to możliwe gdy:
- wierzytelność zostanie potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub
- wierzytelność zostanie wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym lub
- wobec dłużnika ogłoszona zostanie upadłość konsumencka na podstawie odrębnych przepisów.
Split payment
Dzięki nowym rozwiązaniom, pojawi się możliwość przekazywania środków między rachunkami VAT podatnika prowadzonymi w różnych bankach oraz możliwość płacenia z rachunków VAT składek na rzecz KRUS (ta ostatnia zmiana wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2022 roku). Naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł wydać postanowienie w przedmiocie zgody na uwolnienie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy, gdy podatnik posiada zaległości podatkowe. Będzie to dopuszczalne, jeśli posiadane przez podatnika zaległości były uprzednio objęte decyzją o ich odroczeniu lub rozłożeniu na raty. Po wejściu w życie SLIM VAT 2, podatnicy będą mieli także możliwość wnioskowania o zwrot środków zgromadzonych na tzw. rachunku technicznym na wskazany przez nich rachunek. Aktualnie, bank dokonuje przeksięgowania środków na rachunek techniczny w sytuacji, gdy na dzień zamknięcia rachunku rozliczeniowego podatnik posiada środki na powiązanym z nim rachunku VAT i nie dokonał ich przeniesienia na inny rachunek VAT. Możliwość ubiegania się o ich zwrot w związku z nowelizacją przepisów, należy ocenić zatem pozytywnie.
100% odliczeń od wydatków na samochody
Zostanie także wydłużony ważny termin dla tych, którzy postanowią wykorzystywać pojazd wyłącznie w ramach działalności. Złożenie VAT-26 dla pełnego odliczenia podatku VAT od wydatków na pojazd będzie dla nich możliwe w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnicy poniosą pierwszy taki wydatek, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji VAT w formacie JPK_V7.
Inne zmiany
Ponadto, w odpowiedzi na Brexit, z ustawy o VAT będzie wynikało, że terytorium Irlandii Północnej jest nadal uznawane za terytorium UE dla celów rozliczeń VAT od dostaw towarów. Z kolei szereg zmian zapowiadanych w ramach SLIM VAT 2 w obszarze fakturowania, jak chociażby likwidacja duplikatów faktur bądź wydłużenie czasu na wystawienie faktury przed dostawą towarów, wykonaniem usługi lub otrzymaniem zaliczki z 30 dni do 60 dni, nie znalazły się ostatecznie w uchwalonej ustawie zmieniającej przepisy. Rozwiązania te zamieszczono z kolei w odrębnej, najnowszej wersji projektu nowelizacji ustawy o VAT i niektórych innych ustaw (UD159), która przewiduje m.in. wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur. Projekt ten znajduje się obecnie na etapie Komisji Prawniczej.
Należy podkreślić, że katalog zmian podyktowanych SLIM VAT 2 jest dość obszerny. Tym samym, do tematu z pewnością jeszcze niejednokrotnie będziemy wracać. Z kolei w przypadku rodzących się obecnie pytań bądź wątpliwości w aspektach przedstawionych powyżej, jak i we wszelkich kwestiach podatkowych, zapraszamy Państwa uprzejmie do kontaktu.
