Wśród uczestników rynku zamówień publicznych rozbrzmiały wątpliwości co do tego, czy można potrącać kary umowne rozpisane na przepisach dawniej obowiązującej ustawy prawo zamówień publicznych. Powstał dylemat czy ustawa kryzysowa swoją regulacją obejmuje zarówno umowy zawarte pod rządami „starego” p.z.p., jak i te na gruncie nowych przepisów, czy też może jej wejście w życie dnia 8 marca br. stanowi swego rodzaju datę graniczną zastosowania samą w sobie. Czy zmiany w regulacji Tarczy 4.0. zmieniły krąg chronionych wykonawców?
W swoim obecnym brzmieniu art. 15r1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: Specustawy) zabrania potrącania kar umownych zastrzeżonych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, i przez 90 dni od dnia jego odwołania, o ile zdarzenie, w związku z którym zastrzeżono karę, nastąpiło w okresie obowiązywania wspomnianych okresów.
Ustawodawca nie sprecyzował jednak, czy wspomniany przepis ma zastosowanie wprost także do stron umowy w sprawie zamówienia publicznego, w rozumieniu „starego” p.z.p. Zdania specjalistów są podzielone. Przed dniem 1 stycznia 2021 r. zarówno uprawnienie do zmiany umowy, jak i zakaz potrąceń obowiązujący w art. 15r1 Specustawy dotyczyły umów w sprawie zamówienia publicznego w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Od początku tego roku wskazują one jedynie na umowy w sprawie zamówienia publicznego zawarte pod reżimem „nowej” ustawy.
Interpretując cytowaną regulację wprost można przyjąć, że wykonawcy realizujący umowy zawierane pod rządami starych przepisów utracili podstawę uzyskania ochrony i nic już nie stoi na drodze do egzekwowania od nich należności pieniężnych. Należy jednak zastanowić się, czy taka regulacja jest celowym zabiegiem ustawodawcy. W świetle jego intencji wyrażonych w uzasadnieniu ustawy wprowadzającej Tarczę 4.0 powstają wątpliwości, czy zaistniała rozbieżność nie stanowi jedynie niedopatrzenia legislatora. Z treści uzasadnienia bezpośrednio wynika, że za cel Ustawy przyjmuje się ochronę wykonawców zmagających się
z nową, „pandemiczną” rzeczywistością, przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesów zamawiających. Zdaniem wykonawców, wykluczenie spod zakresu jej zastosowania umów w rozumieniu przepisów dawnej ustawy stanowi rażące naruszenie zasad współżycia społecznego, a poniekąd nawet swoiste nadużycie prawa podmiotowego.
Do chwili obecnej ustawodawca nie odpowiedział jeszcze na postulaty wyjaśnienia zaistniałych wątpliwości dotyczących podmiotów objętych zastosowaniem art. 15r i 15r1. W oczekiwaniu na pojawienie się wszelkiej oficjalnej interpretacji tych przepisów, stronom umów w sprawie zamówienia publicznego w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia warto rekomendować szczególną ostrożność przy podejmowaniu decyzji
w kwestiach niepewnych, w szczególności w sprawie potrącenia wierzytelności zamawiającego z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Nasi eksperci z działu prawnego TL HUB chętnie odpowiedzą na wszelkie Państwa pytania oraz wątpliwości dotyczące problematyki zamówień publicznych. Zapraszamy do kontaktu.
Skontaktuj się
