Wiele wątpliwości w związku z wejściem w życie Polskiego Ładu, budzą zmiany związane z naliczaniem i opłacaniem składki zdrowotnej.
Składki ZUS dzieli się na składki społeczne (tj. emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe), które tak jak dotychczas mogą pomniejszać podstawę opodatkowania oraz składkę zdrowotną, która wcześniej zmniejszała podatek dochodowy. Zgodnie z nowymi przepisami składka zdrowotna nie podlega odliczeniu od podatku, a jej wysokość zależy od wybranej formy prowadzenia działalności i formy opodatkowania przedsiębiorcy, czy wspólników.
Prowadząc działalność w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, przedsiębiorca ma do wyboru kilka form opodatkowania i w zależności od jego wyboru będzie naliczana składka zdrowotna.
1. Składka zdrowotna dla formy opodatkowania wg zasad ogólnych – skala podatkowa
Osoby, które od 2022 roku wybrały rozliczenie według skali podatkowej, czyli według zasad ogólnych są zobowiązane płacić składkę zdrowotną w wysokości 9% od uzyskanego dochodu. Ta wysokość składki zdrowotnej dotyczy również osób zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę lub umowę zlecenie.
Dochód za pierwszy miesiąc jest ustalany jako różnica między przychodami, a kosztami ich uzyskania. Dochód pomniejszany jest również o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne.
Dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągniętych od początku roku, i sumą kosztów uzyskania tych przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, poniesionych od początku roku. Tak ustalony dochód powinien być pomniejszony o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach. Ważne jest, że ten dochód można pomniejszyć o składki społeczne, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów [Art. 81. Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych].
2. Składka zdrowotna dla formy opodatkowania wg zasad ogólnych – podatek liniowy
Zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców rozliczających się według skali liniowej są analogiczne, jak dla przedsiębiorców na zasadach ogólnych (skali podatkowej). Różnica występuje w wysokości naliczanej składki od dochodu. Dla osób rozliczających się według podatku liniowego wynosi ona 4,9% wysokości uzyskanego dochodu w poprzednim miesiącu.
3. Składka zdrowotna dla formy opodatkowania – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Przedsiębiorcy, którzy na 2022 rok wybrali ryczałt od przychodów ewidencjonowanych składkę zdrowotną opłacają w zależności od wysokości przychodu osiągniętego w danym roku. Podstawę wymiaru składki stanowi odpowiednia stawka procentowa ze średniego miesięcznego wynagrodzenia w tym sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego. Sama składka zdrowotna wynosi 9% podstawy, a wartości płaconej składki są stałe w trzech wyodrębnionych progach przychodowych:
| ROCZNY PRZYCHÓD | PODSTAWA NALICZANIA SKŁADKI | WYSOKOŚĆ MIESIĘCZNEJ SKŁADKI |
| DOCHÓD DO 60 000 PLN | 3 732,62 | 335,94 |
| DOCHÓD DO 300 000 PLN | 6 221,04 | 559,89 |
| DOCHÓD POWYŻEJ 300 000 PLN | 11 197,87 | 1 007,81 |
Co ważne, przedsiębiorcy rozliczający się tą formą opodatkowania mają również możliwość opłacania składki uproszczonej, która jest stała w ciągu całego roku. Warunkiem jest prowadzenie działalności przez cały poprzedni rok kalendarzowy. Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na taką miesięczną podstawę wymiaru to zobligowany jest stosować ją przez cały rok. W przypadku kiedy po zakończeniu roku okaże się, że suma przychodów za dany rok kalendarzowy mieści się w innym przedziale przychodowym, konieczne będzie uregulowanie niedopłaty lub będzie istniała możliwość otrzymania zwrotu.
W przypadku nie skorzystania z uproszczonej formy wyliczania podstawy składki zdrowotnej, przychód należy monitorować na bieżąco i w razie przekroczenia danego progu przychodu należy uregulować wyższą składkę zdrowotną i „wyrównać” niedopłatę za poprzednie miesiące.
Ważne jest zatem, żeby odpowiednio oszacować przychód za dany rok, by uniknąć dodatkowych rozliczeń z ZUS.
Dla pozostałych form prowadzenia działalności gospodarczej w postaci spółek osobowych, np. spółek partnerskich, spółek jawnych czy spółek cywilnych, przepisy wskazują na jednakowe jak przy prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej formy opodatkowania wspólników. Składki społeczne i składka zdrowotna wspólników spółek osobowych są naliczane wg zasad opisanych powyżej, jednak jest jeden wyjątek – inaczej wygląda sytuacja dla wspólników spółek komandytowych.
Wspólnicy spółek komandytowych traktowani są jak przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. Niemniej wypłaty wspólnikom zysku osiągniętego przez spółkę komandytową będącą podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, są traktowane jako przychody kapitałowe, a te nie zostały uwzględnione w przepisach Nowego Ładu jako podstawa obliczania składki zdrowotnej. W związku z powyższym, wspólnicy spółek komandytowych płacą ryczałtową formę składki zdrowotnej, która w 2022 roku wynosi 559,89 PLN miesięcznie.
Dla wspólników spółki komandytowo-akcyjnej: komplementariusza i akcjonariusza, Nowy Ład nie wprowadził żadnych zmian. Tak jak dotychczas nie posiadają oni statusu przedsiębiorcy, zatem opłacanie składek społecznych i zdrowotnej nie ma charakteru obligatoryjnego.
Dla działalności prowadzonych w formie spółek kapitałowych, tj. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych, Nowy Ład wprowadził istotną zmianę w zakresie oskładkowania dochodów z tytułu pełnienia członka zarządu (tzw. powołanie). Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 35a Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, od stycznia 2022 roku pod ubezpieczenie zdrowotne podlegają również osoby, które zostały powołane do pełnienia funkcji i pobierają z tego tytułu wynagrodzenie. Dotychczas wynagrodzenie członka zarządu nie podlegało pod składki ZUS.
Nowy Ład wprowadzając szereg zmian uwzględnia również zmiany terminów przekazywania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składek za poprzedni miesiąc:
- do 5 dnia każdego miesiąca – jednostki i zakłady budżetowe,
- do 15 dnia każdego miesiąca – płatnicy składek posiadający osobowość prawną (np. spółki akcyjne, spółki z o.o., spółdzielnie, stowarzyszenia, fundacje),
- do 20 dnia każdego miesiąca – pozostali płatnicy składek (np. jednoosobowe działalności gospodarcze, spółki jawne, spółki partnerskie, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne).
Powyższe zmiany weszły w życie z dniem 01.01.2022 roku, a rok składkowy obowiązuje od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego. Oznacza to, że pierwsze płatności składek ZUS wyliczone wg nowych zasad opłacone były do 20 marca 2022 i dotyczyły one składek za miesiąc luty 2022, wyliczone na podstawie dochodu lub przychodu wypracowanego w styczniu 2022.
Skontaktuj się
