Martwisz się o to, że ktoś wykorzysta Twój numer PESEL? Zastrzeż go w prosty sposób m.in. przez aplikację mObywatel.
Długo wyczekiwana możliwość zastrzeżenia numeru PESEL stała się faktem.
PESEL można zastrzec przez Internet (np. za pomocą aplikacji mObywatel lub profilu zaufanego) lub w urzędzie (https://www.gov.pl/web/gov/zastrzez-swoj-numer-pesel-lub-cofnij-zastrzezenie).
Możliwość zastrzeżenia numeru PESEL jest świetną wiadomością w dobie coraz to większej liczby przestępstw kradzieży tożsamości. Cyberprzestępcy są aktywni bardziej niż kiedykolwiek – z każdej strony atakują nas SMS-y o zablokowanej przesyłce, konieczności dopłaty do rachunku lub podejrzane maile zachęcające do kliknięcia w link i podania danych.
Od 1 czerwca 2024 r. banki i instytucje bankowe przed zawarciem umowy mają obowiązek sprawdzać, czy numer PESEL znajduje się w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL. Tym samym znacznie maleje prawdopodobieństwo zaciągnięcia przez oszustów pożyczki czy kredytu.
Jeśli numer konsumenta był zastrzeżony, a bank lub instytucja bankowa i tak zawarła umowę, to podmioty te nie mogą domagać się zaspokojenia roszczenia, ani zbyć wierzytelności powstałej z tej umowy.
Nie tylko banki i instytucje kredytowe, ale także notariusze i dostawcy usług telekomunikacyjnych są zobowiązani do weryfikowania, czy numer PESEL jest zastrzeżony. Notariusze obowiązkowo przed dokonaniem czynności związanych ze zbyciem nieruchomości, a opcjonalnie także przy innych czynnościach. Także dostawcy usług telekomunikacyjnych nie mogą wydawać kopii karty SIM, jeżeli numer PESEL jest zastrzeżony.
Cofnięcie zastrzeżenia odbywa się w analogiczny sposób jak jego zastrzeżenie – w aplikacji lub urzędzie.
Możliwość zastrzeżenia numeru PESEL może wydawać się szczególnie atrakcyjna dla osób, których dane osobowe z uwagi na piastowaną funkcję w spółce podlegają ujawnieniu w publicznym rejestrze KRS. Teraz mogą oni zastrzec swój numer PESEL i cieszyć się większym bezpieczeństwem.
Co oznacza zastrzeżenie PESEL i co daje w praktyce?
PESEL, jako identyfikator osoby fizycznej wykorzystywany w różnych operacjach administracyjnych i finansowych, to kluczowy element tożsamości każdego obywatela Polski. Zastrzeżenie numeru PESEL to jedno z podstawowych narzędzi zabezpieczających przed kradzieżą tożsamości, które chroni nasze dane osobowe i finanse. Dzięki temu możemy uchronić się przed wyłudzeniami i oszustwami.
Zastrzeżenie pesel – co daje i kiedy ma znaczenie?
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości osoby, które mają zastrzeżony PESEL, nie będą mogły:
- utworzyć nowego rachunku bankowego i konta oszczędnościowego;
- zaciągnąć kredytu lub pożyczki gotówkowej;
- dokonać zakupu na raty;
- zmienić umowy kredytu lub pożyczki, jeżeli dojdzie do wzrostu zadłużenia;
- wypłacić w placówce banku kwoty przekraczającej trzykrotność minimalnego wynagrodzenia;
- podpisać akt notarialny dotyczący zakupu, sprzedaży lub obciążenia nieruchomości, bądź prawa użytkowania wieczystego i spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
- wyrobić duplikatu karty sim do telefonu.
Oczywiście, nie oznacza to, że po zastrzeżeniu numeru PESEL nie można dokonywać żadnych czynności finansowych. W każdej chwili możesz cofnąć zastrzeżenie. Wszystkie zmiany statusu rejestrowane są przez Ministerstwo Cyfryzacji.
Jak zastrzec numer PESEL?
Aby zastrzec PESEL, wypełnij wniosek o zastrzeżenie numeru PESEL i złóż go w dowolnym urzędzie gminy. Usługa jest bezpłatna. Jeżeli nie chcesz składać osobistej wizyty, załatw sprawę przez Internet. W tym celu potrzebujesz profilu zaufanego, podpisu kwalifikowanego, e-dowodu (dowód osobisty z warstwą elektroniczną) lub danych logowania do bankowości elektronicznej.
Najprostszym sposobem, aby zastrzec swój PESEL, jest pobranie aplikacji mObywatel i wyszukanie na liście usług przycisku „Zastrzeż PESEL”. W każdej chwili możesz dokonać cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL – system w ciągu kilku chwil zmieni status.
Jak cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?
Każdy obywatel ma prawo wielokrotnie cofać zastrzeżenie numeru PESEL. Możesz złożyć wniosek o cofnięcie zastrzeżenia w urzędzie lub wybrać drogę elektroniczną. Osoby, które często dokonują zmian statusu, powinny pobrać aplikację mObywatel, która daje możliwość wyboru dwóch opcji – cofnięcia bezterminowego oraz cofnięcia tymczasowego. W tym drugim przypadku następuje automatyczne zastrzeżenie numeru PESEL po upływie określonego terminu. Po wyborze odpowiedniej opcji wyświetli się komunikat potwierdzający cofnięcie zastrzeżenia.
Konsekwencje prawne i skutki uboczne zastrzeżenia numeru PESEL
Jak już wspomnieliśmy, instytucje finansowe zawsze sprawdzają, czy klient nie ma zastrzeżonego numeru PESEL. Jeżeli rejestr zastrzeżeń numerów PESEL zawiera Twój identyfikator, wówczas nie podejmiesz gotówki w kwocie powyżej 12 900 zł (od 1 lipca 2024 roku). Aby dokonać wyższej wypłaty, będziesz musiał cofnąć zastrzeżenie.
Uwaga! Zmiana statusu PESEL nie odblokuje automatycznie możliwości przelewu. Realizacja zlecenia będzie możliwa dopiero po upływie 12 godzin. Dzięki temu seniorzy oraz osoby, które chcą skonsultować decyzje finansowe, zyskają czas na omówienie dalszych kroków z rodziną lub doradcą bankowym.
W przypadku zawarcia umowy z osobą, która miała zastrzeżony PESEL, instytucje kredytowe nie mogą domagać się zaspokojenia roszczeń z tytułu zawarcia umowy. Dotyczy to zarówno umów pożyczek i kredytów, jak i umów rachunku płatniczego i kredytu w rachunku płatniczym.
W czasie zastrzeżenia numeru PESEL można swobodnie dokonywać wypłaty z bankomatów oraz realizować przelewy. Zastrzeżony numer PESEL w żaden sposób nie utrudni korzystanie ze świadczeń zdrowotnych. Nadal utracisz zatem możliwości rejestracji do lekarza, realizacji recepty czy załatwienia sprawy urzędowej.
Od kiedy można zastrzec numer PESEL?
Rejestrze zastrzeżeń działa od listopada 2023 roku, ale ustawowy wymóg weryfikacji został wprowadzony dopiero 1 czerwca 2024 roku. Od tego dnia banki, instytucje pożyczkowe, leasingodawcy, SKOK-i, notariusze i dostawcy usług telekomunikacyjnych, mają obowiązek weryfikować status numeru PESEL swoich klientów.
Czy warto zastrzec numer PESEL?
Znaczna skala wyłudzeń kredytowych, sprzedaży majątku na podrobiony dowód i oszustw „na wnuczka”, wymusiły konieczność wdrożenia mechanizmu, który uchroniłby przed wyłudzeniami i kradzieżami. Pamiętaj jednak, że nawet jeżeli zastrzeżesz swój numer PESEL nie jesteś w stu procentach chroniony – wciąż możesz wypłacić trzykrotność minimalnego wynagrodzenia, czyli kwotę rzędu kilkunastu tysięcy złotych, bez konieczności zdejmowania blokady.
Czy zastrzeżenie numeru PESEL ma jakieś wady?
Zastrzeżenie PESEL to działanie prewencyjne, które chroni przed długoterminowymi skutkami podjęcia zobowiązania przez osoby posługujące się fałszywymi danymi. Chodzi przede wszystkim o wyłudzenia kredytów czy tworzenie duplikatu karty SIM.
Zobacz także:
