Firma „na próbę” to rozwiązanie dedykowane wszystkim osobom fizycznym, które chcą zbadać rynek, zidentyfikować mocne i słabe strony swojego biznesplanu, oraz ocenić szanse związane z uruchomieniem firmy. Zobacz, na czym dokładnie polega działalność nierejestrowana i jakie warunki trzeba spełnić, aby ją prowadzić.
Co to jest działalność nierejestrowana?
Działalność nieewidencjonowana to forma działalności zarobkowej, która nie wymaga rejestracji firmy. Zasady jej prowadzenia zostały uregulowane ustawą z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców. W myśl art. 5. 1. działalność nierejestrowana może być wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia [...] i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Prowadzenie takiej biznesu nie wymaga wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Jakie usługi można świadczyć w ramach działalności nierejestrowanej?
Największą zaletą działalności nierejestrowanej jest możliwość świadczenia szerokiego zakresu usług. Jeżeli chcesz mieć gwarancję, że działasz w pełni legalnie, koniecznie sprawdź listę uprawnień. Znajdziesz na niej wszystkie rodzaje działalności gospodarczej, które wymagają uzyskania koncesji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej. Wykaz obejmuje m.in. ochronę osób i mienia, sprzedaż alkoholu, zbieranie odpadów, pośrednictwo ubezpieczeniowe (także wykonywanie czynności agencyjnych) oraz usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.
Działalność nierejestrowana – jakie usługi obejmuje?
- wyroby rękodzielnicze (tworzenie biżuterii, dekoracji do wnętrz, obrazów, świec sojowych itp.);
- twórczość internetowa (prowadzenie kanałów na mediach społecznościowych, tzw. mikroinfluencing);
- udzielanie korepetycji i prowadzenie szkoleń;
- działalność artystyczna (występy okazjonalne, np. na przyjęciach weselnych);
- działalność kreatywna (fotografia artystyczna, projektowanie ubrań, grafika komputerowa);
- opieka nad dziećmi i osobami starszymi;
- treningi personalne (prowadzenie zajęć dla dzieci, młodzieży i osób starszych);
- oprowadzanie wycieczek (przewodnicy miejscy i rezydenci wakacyjni);
- usługi kosmetyczne (wizaż, stylizacja paznokci itp.).
Działalność nierejestrowana limity – ile można zarobić?
Wiesz już, czym jest działalność nierejestrowana. Do jakiej kwoty można ją prowadzić, aby uniknąć kar za niepłacenie podatków i VAT-u?
Działalność nierejestrowana 2024 – limit: o tym musisz wiedzieć!
W 2024 roku płaca minimalna wzrosła dwa razy. Od 1 stycznia do 1 lipca wynosiła 4242 zł brutto. Od 1 lipca limit został zwiększony i obecnie wynagrodzenie minimalne kształtuje się na poziomie 4300 zł. Oznacza to, że maksymalne przychody z działalności nierejestrowanej również uległy zmianie. Od stycznia do końca czerwca wynosiły 3181,50 zł, natomiast od lipca – 3225 zł.
Co to oznacza dla przedsiębiorców? Posłużmy się prostym przykładem:
Pani Maria tworzy biżuterię rękodzielniczą i postanowiła założyć markę handmade. Od 1 marca 2024 roku prowadzi działalność nieewidencjonowaną. W pierwszym miesiącu sprzedała kilkanaście produktów na łączną kwotę 1200 zł. Nie przekroczyła zatem limitu przychodów i może sprzedawać dalej. W maju, w związku z rozpoczęciem sezonu ślubnego, odnotowała wzrost zamówień i zarobiła łącznie 3500 zł. Oznacza to, że przekroczyła limit przychodów o 318,5 zł. Co za tym idzie, zarejestrowanie działalności gospodarczej musi nastąpić w ciągu 7 dni od dnia przekroczenia limitu.
Uwaga! Działalność nieewidencjonowana nie ma zastosowania w przypadku działalności, które wymagają uzyskania koncesji, licencji lub pozwolenia. Nie może także obejmować czynności realizowanych w ramach umowy spółki cywilnej.
Ciekawostka! Ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej nie znajduje zastosowania w przypadku działalności nierejestrowanej, dlatego mogą ją wykonywać nawet osoby pełniące funkcje publiczne.
Jak zacząć działalność nierejestrowaną?
Czy działalność nierejestrowaną trzeba zgłaszać? Nie, w odróżnieniu od JDG nie jest wpisywana do CEIDG. Jej rozpoczęcie nie wymaga dopełnienia żadnych formalności. Co to oznacza z punktu widzenia usługobiorcy? Czy osoba, która korzysta z usług niezarejestrowanej firmy, nie otrzyma żadnego potwierdzenia zapłaty ani prawa do reklamacji? Otrzymanie rachunku za opłacone produkty lub usługi oraz możliwość odstąpienia od umowy to podstawowe uprawnienia klientów. Dotyczy to nie tylko transakcji realizowanych w ramach działalności gospodarczej, ale też nierejestrowanej.
Działalność nierejestrowana – jak zacząć?
Prowadząc działalność nierejestrowaną, musisz wypełniać podstawowe obowiązki ewidencyjne i informacyjne. Należą do nich:
- prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży;
- rozliczenie przychodów w zeznaniu rocznym PIT-36;
- przestrzeganie uprawnień konsumentów (m.in. gwarancja, rękojmia czy prawo do zwrotu towarów).
Jeżeli chodzi o wspomniane wyżej dowody sprzedaży, nie masz obowiązku wystawiania faktur i rachunków, niemniej musisz to zrobić na żądanie kupującego.
Działalność nierejestrowana a ZUS
Co do zasady osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie ma obowiązku opłacania składek społecznych i zdrowotnych. Istnieją jednak dwa wyjątki od tej reguły:
- złożenie wniosku o dobrowolne ujęcie ubezpieczeniem;
- realizacja umowy zlecenia lub umowy agencyjnej.
Jeżeli chodzi o ten drugi przypadek, odnieśmy się do decyzji ZUS wydanej 12 lutego 2024 r. (nr DI/100000/43/1239/2023). Wnioskodawczyni chciała podjąć współpracę z osobą świadcząca usługi sprzątające i opiekuńcze w ramach działalności nierejestrowanej. Zapytanie dotyczyło tego, czy w takiej sytuacji powstanie stosunek umowy zlecenia i związana z tym konieczność odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki zdrowotnej.
Zgodnie z interpretacją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych konieczność opłacania składek na ubezpieczenie społeczne następuje w momencie, kiedy osoba, z którą zawarto umowę o wykonywanie usług, nie posiada innego tytułu do ubezpieczeń, np. umowy o pracę. W takiej sytuacji podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca. Obowiązki płatnika spoczywają natomiast na zleceniodawcy, który powinien dokonać zgłoszenia do ZUS w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy zlecenia i opłacić składki.
Działalność nierejestrowana a podatek, czyli jak rozliczyć działalność nierejestrowaną
Dużą zaletą prowadzenia działalności nieewidencjonowanej jest brak konieczności wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Jeżeli dochód z niezarejestrowanej firmy jest jedynym dochodem w ciągu roku, nie zaistnieje konieczność zapłaty podatku.
Działalność nierejestrowana – podatek: co musisz wiedzieć?
Aby rozliczyć przychody z działalności nierejestrowanej, należy wypełnić PIT-36. Wśród źródeł przychodów znajduje się „działalność nierejestrowana”. Wskazany wiersz trzeba uzupełnić o przychody, koszty, dochód i należny podatek. Do ustalenia jego wysokości potrzebujesz kwoty dochodu, czyli różnicy między przychodami i kosztami uzyskania przychodów. Przychodem podatkowym mogą być pieniądze, wartości pieniężne, wartość otrzymanych świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń. Za przychody uznaje się zatem kwoty zapłacone przez klienta za towar lub usługę.
W zeznaniu rocznym PIT-36 można odliczyć koszty poniesione w związku z prowadzoną działalnością (udokumentowane imiennymi dowodami zakupu).
Działalność nierejestrowana a podatek VAT
W świetle ustawy VAT działalność nierejestrowana to także działalność gospodarcza. Oznacza to, że osoba fizyczna, która zdecydowała się na prowadzenie firmy w tej formie, jest podatnikiem VAT. W większości przypadków firmy bez rejestracji korzystają jednak z przysługującego im zwolenienia z podatku VAT. Nie zawsze jednak takie zwolnienie jest możliwe. Dotyczy to przede wszystkim firm prowadzących sprzedaż towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym oraz osób świadczących usługi doradcze (z wyjątkiem doradztwa rolniczego), prawnicze czy komornicze.
Ewidencja sprzedaży w działalności nierejestrowanej
Głównym celem prowadzenia ewidencji sprzedaży jest sprawdzenie, czy nie doszło do przekroczenia limitów przychodów dla osób prowadzących działalność nierejestrowaną. Na tej podstawie podatnik może wypełnić zeznanie roczne. Jako osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie masz obowiązku prowadzić ksiąg rachunkowych – w zupełności wystarczy papierowy lub elektroniczny spis transakcji.
Ewidencja sprzedaży – działalność nierejestrowana: co powinna zawierać?
Przepisy nie regulują kwestii prowadzenia ewidencji w działalności nierejestrowanej. Aby rejestr był w pełni transparentny i szczegółowy, powinien zawierać następujące elementy:
- liczbę porządkową;
- datę sprzedaży oraz numery faktur, rachunków i paragonów (wszystkie dokumenty potwierdzające transakcje);
- wartość sprzedaży;
- wartość sprzedaży narastająco.
Aby prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży, nie musisz kupować dostępu do programu księgowego. W zupełności wystarczy prowadzenie rejestru w arkuszu kalkulacyjnym lub zeszycie. Jeżeli ustalenie wartości sprzedaży nie będzie możliwe na podstawie prowadzonej ewidencji, organ podatkowy samodzielnie określi wartość sprzedaży opodatkowanej i na tej podstawie wyliczy kwotę należnego podatku.
Uwaga! Zgodnie z decyzją Krajowej Informacji Skarbowej na działalności nierejestrowanej nie można dokonywać odpisów od środków trwałych podlegających amortyzacji.
Działalność nierejestrowana a faktura
Jak już wiesz, niezarejestrowana firma nosi cechy działalności gospodarczej. Osoba, która prowadzi działalność nieewidencjonowaną, musi być zatem przygotowana na konieczność wystawienia rachunku lub faktury.
Co powinien zawierać rachunek wystawiany przez osobę prowadzącą działalność nierejestrowaną?
- numer dokumentu, np. złożony z numeru porządkowego, miesiąca i roku;
- datę wystawienia rachunku;
- dane personalne sprzedawcy i nabywcy;
- opis usługi;
- należną kwotę do zapłaty.
Pamiętaj, że nawet jeżeli klient od razu nie poprosi o wystawienie faktury, może to zrobić w ciągu trzech miesięcy od końca miesiąca, kiedy dostarczyłeś towar lub usługę, bądź otrzymałeś zapłatę. Faktura wygląda podobnie jak rachunek, ale zawiera dodatkowe informacje:
- liczbę dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
- cenę jednostkową towaru lub usługi.
- kwotę należności ogółem.
W przypadku sprzedaży towarów lub usług w ramach działalności gospodarczej przedsiębiorca musi podać adres siedziby działalności gospodarczej oraz numer NIP. Wystawiając fakturę na działalności nierejestrowanej, możesz pominąć te dane.
Działalność nierejestrowana a kasa fiskalna
Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie muszą ewidencjonować sprzedaży na kasie fiskalnej. Jedynym wyjątkiem jest sprzedaż towarów lub usług, które są objęte takim obowiązkiem. Należą do nich m.in. paliwa kopalne, części samochodowe, odbiorniki RTV, niektóre produkty kosmetyczne. Jeżeli chodzi o usługi, obowiązek ten dotyczy osoby świadczące usługi: transportowe, serwisowe, doradztwa podatkowego, gastronomiczne i kosmetyczne.
Nieważne czy posiadasz zarejestrowaną działalność gospodarczą, czy też działalność nierejestrowaną, jeżeli wielkość sprzedaży przekroczy 20 tys. zł, musisz zakupić kasę fiskalną.
Zeznanie roczne PIT-36 a działalność nierejestrowana
Osoba, prowadząca działalność nierejestrowaną, ma obowiązek rozliczać przychody (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36 według skali podatkowej. Należy przy tym zaznaczyć, że uzyskiwanie przychodów z tego tytułu nie ma wpływu na prawo do wspólnego rozliczenia małżonków.
Podczas prowadzenia działalności nierejestrowanej nie masz obowiązku odprowadzania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy. Rozliczenia dokonujesz dopiero w zeznaniu rocznym składanym do 30 kwietnia za rok ubiegły. Wtedy też powstaje obowiązek zapłaty podatku dochodowego.
Prowadzenia działalności nierejestrowanej – czy warto? Najważniejsze zalety i wady
Firma bez rejestracji to propozycja dla osób, które obawiają się, że koszty prowadzenia biznesu okażą się zbyt wysokie. To także korzystne rozwiązanie dla pracowników etatowych, których interesuje podjęcie dodatkowych aktywności zarobkowych po godzinach pracy.
Jeżeli nie wiesz, czy w Twoim przypadku działalność gospodarcza będzie najlepszym rozwiązaniem, albo chcesz dowiedzieć się więcej na temat realiów prowadzenia działalności nierejestrowanej, skontaktuj się z nami. Z przyjemnością rozwiejemy wszelkie wątpliwości!
Prowadzisz firmę, albo myślisz o jej założeniu? Sprawdź też inne artykuły, które dla Ciebie przygotowaliśmy:
