Walka z kryzysem klimatycznym to jedno z największych wyzwań współczesnego świata. Jednym ze sposobów na zahamowanie globalnego ocieplenia jest ograniczenie emisji dwutlenku węgla. Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi jest jedną z metod, która ma wspomóc walkę ze zmianami klimat i umożliwić efektywne zarządzanie rezerwuarami węgla.
Co to jest rolnictwo węglowe?
Rolnictwo węglowe, nazywany także rolnictwem regeneracyjnym, to metoda upraw, której celem jest zwiększenie ilości węgla magazynowanego w glebie. To podejście ukierunkowane na walkę ze zmianami klimatycznymi poprzez absorbowanie dwutlenku węgla z atmosfery i jego przechowywanie w glebie. Podstawowym założeniem rolnictwa węglowego jest to, że gleba jest nie tylko podłożem do uprawy roślin, ale też kluczowym zbiornikiem węgla. Dzięki wdrożeniu dobrych praktyk rolniczych istnieje realna możliwość na zwiększenie zawartości węgla organicznego w glebie, a tym samym — poprawy jej struktury i zwiększenia zdolności do zatrzymywania wody.
Na czym polega rolnictwo węglowe?
Nie ma jednej sposobu na wdrożenie założeń rolnictwa węglowego. Przykładowo, na gruntach rolnych, na których występuje duże zadrzewienie, to właśnie drzewostany magazynują dwutlenek węgla. Z kolei na pastwiskach i polach uprawnych, związek ten akumulowany jest w glebie. Wdrożenie strategii zrównoważonego rolnictwa wymaga opracowania strategii rozwojowej, która uwzględnia takie czynniki jak: region, koszty, warunki naturalne oraz czynniki klimatyczne. Jedną z częściej praktykowanych strategii rolniczych jest płodozmian, który polega na sekwencyjnej uprawie w każdym sezonie wegetacyjnym. Takie działanie sprzyja regeneracji gleby i pozwala utrzymać jej zdrowy ekosystem. Oczywiście, stosowanie tej techniki zależy od wielu czynników, takich jak: rodzaj gleby, wcześniej uprawiane rośliny czy klimat.
Bardzo dobre efekty przynosi uprawa roślin okrywowych, które chronią i odżywiają glebę. W odróżnieniu od upraw dochodowych mogą być podsiewane, międzysadzone lub zasiane po w uprawie głównej. Głównym celem upraw okrywowych jest utrzymanie aktywności gleby w sekwestracji węgla. Według szacunków regularnie wprowadzane rośliny okrywowe łagodzą zjawisko globalnego ocieplenia o ok. 100 do 150 g CO2 e/m2/rok.
Stworzenie planu zarządzania składnikami odżywczymi to główny wymóg stawiany przed rolnictwem węglowym. Dobrym źródłem tych składników oraz materii organicznej, jest wysokiej jakości kompost lub obornik zwierzęcy. Rolnictwo węglowe dąży do całkowitego wyeliminowania nawozów syntetycznych, które prowadzą do zubożenia ekosystemu gleby. Promowaną praktyką jest również rolnictwo bezorkowe oparte na siewie bezpośrednim, który ogranicza zaburzenia gleby oraz spowalnia procesy erozyjne.
Podsumowując, działania w obrębie rolnictwa węglowego skupiają się na zmniejszeniu zużycia paliwa i wyeliminowaniu energochłonnych praktyk, które wymagają zwiększonego zużycia paliw kopalnych emitujących zatrważające ilości gazów cieplarnianych.
Korzyści środowiskowe i ekonomiczne
Rolnictwo węglowe ma szereg korzyści środowiskowych oraz ekonomicznych. Jedną z głównych zalet, wynikających z wdrożenia zrównoważonego systemu uprawy, jest poprawa zdolności gleby do magazynowania wody. To szczególnie istotne w obliczu kryzysu klimatycznego i występowania okresów suszy. Dobre praktyki zwiększają także różnorodność biologiczną w ekosystemie glebowym, co sprzyja zdrowemu plonowaniu.
Wyższe poziomy materii organicznej, ulepszona struktura, zwiększona odporność na suszę i powodzie oraz lepsza sekwestracja węgla — to tylko niektóre korzyści związane z przejściem na model rolnictwa węglowego. Gleby, które są bogate składniki odżywcze, zwiększają efektywność gospodarstwa. Rolnicy mogą skuteczniej wykorzystywać swoje zasoby, co przyczynia się do ograniczenia kosztów i robocizny. Istotną zaletą jest także redukcja wydatków związanych z użyciem nawozów sztucznych oraz innych chemikaliów. Prowadzenie zrównoważonych upraw znacząco zwiększa odporność na zmiany klimatyczne, pozwalając uzyskać długoterminową równowagę.
Zrównoważone rolnictwo, a praktyki rolnictwa węglowego
Praktyki rolnictwa węglowego obejmują przede wszystkim uproszczone systemy uprawy, poprawę jakości gleby oraz międzyplony ozime, wsiewki śródplonowe. Jeżeli chodzi o uproszczony systemy, ich głównym celem jest wspieranie naturalnych procesów biologicznych zachodzących w glebie przy jednoczesnym ograniczeniu zabiegów uprawowych. Uprawy mają być sposobem na zwiększenie aktywności biologicznej i poprawę struktury gleby, a co za tym idzie — zachowanie naturalnych zasobów przyrody.
W ramach tej praktyki rolnicy mogą stosować uprawę konserwującą bezorkową lub pasową z zastrzeżeniem, że zabiegi uprawowe będą realizowane bez użycia uprawy płużnej, a po zbiorze na polu pozostawi się mulcz. Każda praktyka ma swoje specyficzne wymogi, niemniej podstawowym celem zrównoważonego rolnictwa jest zachowanie zróżnicowanej struktury uprawy, która jest podstawowym czynnikiem warunkującym poprawę jakości gleby oraz umożliwiającym odbudowę materii organicznej.
Sprawdź także: Prawo rolne i żywnościowe
Ekoschemat rolnictwa węglowego
Ekoschematy to innowacyjne rozwiązania, które mają na celu promowanie praktyk rolniczych, które wspierają środowisko naturalne, hamują zmiany klimatyczne i dbają o dobrostan zwierząt. Rolnicy, którzy wdrażają metody zrównoważonej produkcji rolnej, mogą liczyć na dodatkowe dopłaty (po spełnieniu określonych wymogów). Kwota płatności jest ustalana w oparciu o system punktowy. Ekoschematy są rozliczane rocznie i zarządzane przez instytucje krajowe.
Rolnictwo węglowe – finansowanie, punkty i stawki
Ekoschemat rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi mogą realizować wyłącznie te gospodarstwa, które uzyskają minimalną liczbę punktów stanowiącą równowartość punktów, które przyznano by w przypadku realizacji, na przynajmniej 1/4 powierzchni gruntów rolnych, najwyżej punktowanej praktyki (5 punktów/ha).
Sprawdź, jak to wygląda w praktyce:
Załóżmy, że powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi 5 hektarów. 25% z 5 hektarów to 1,25 hektarów. Jako że na jeden hektar przypada pięć punktów, oznacza to, że minimalna liczba punktów do realizacji wynosi 6,25.
Wiesz już, jak wygląda przelicznik. Sprawdź, ile punktów uzyskasz za poszczególne praktyki i poznaj ich cele.
- Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych z obsadą zwierząt – 5 pkt
Cel: Ochrona bioróżnorodności przez odpowiednie gospodarowanie na TUZ o niskiej wartości produkcyjnej
- Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe – 5 pkt
Cel: Poprawa jakości gleby poprzez wzbogacanie jej w substancje organiczne i składniki odżywcze.
- Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy – 1 pkt
Cel: Właściwe zarządzanie nawożeniem dostosowanym do zasobności gleb w składniki pokarmowe.
- Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant z wapnowaniem – 3 pkt
Cel: Nawożenie dostosowane do zasobności gleb w dawki składników pokarmowych z zastosowaniem wapnowania
- Zróżnicowana struktura upraw – 3 pkt
Cel: Poprawa jakości gleby i odbudowa materii organicznej.
- Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji – 2 pkt
Cel: Redukcja emisji amoniaku do atmosfery poprzez wymieszanie obornika maksymalnie 12 godzin od jego aplikacji na glebę.
- Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo – 3 pkt
Cel: Ograniczenie emisji amoniaku z płynnych nawozów naturalnych.
- Uproszczone systemy uprawy – 4 pkt
Cel: wsparcie systemów uprawy korzystnych w obliczu zmian klimatycznych.
- Wymieszanie słomy z glebą – 2 pkt
Cel: Utrzymanie żyzności gleby poprzez zastosowanie słomy, czyli pozostałości dojrzałych roślin uprawnych zbożowych.
Jak widzisz, do każdej praktyki przypisana jest określona liczba punktów, przy czym jeden punkt to równowartość 22,47 EUR, czyli 100 zł. Aby rolnik mógł zawnioskować o przyznanie płatności do rolnictwa węglowego, powinien zrealizować wybrane praktyki w zakresie, który umożliwi mu uzyskanie minimalnej punktacji.
Kredyty węglowe – co to takiego i jak można na nich zyskać?
Z pojęciem rolnictwa węglowego mamy do czynienia zarówno w kontekście ekoschematu, jak i kredytów węglowych. To dwa inne obszary pozyskiwania środków. Płatności, realizowane w ramach ekoschematu rolnictwo węglowe, pochodzą ze środków publicznych i są przekazywane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Z kolei kredyty węglowe mają swoje źródło w sektorze prywatnym.
Spółki, będące emitentami gazów cieplarnianych, płacą za podjęcie praktyk rolniczych ukierunkowanych na kumulowanie dwutlenku węgla w glebie. Usunięcie jednej tony dwutlenku węgla z atmosfery i zmagazynowanie go w glebie pozwala uzyskać jeden kredyt węglowy. Spółki, których działalność przyczynia się do wydzielania gazów cieplarnianych do atmosfery, mogą nabyć (przez pośredników) i wykorzystać certyfikaty węglowe w celu zneutralizowania swojego śladu węglowego. Oznacza to, że przedsiębiorstwo, które wyemitowało do atmosfery 50 ton dwutlenku węgla, może zrekompensować szkodliwe praktyki poprzez zakup 50 certyfikatów węglowych wygenerowanych przez rolnika. Tym samym firmy mają możliwość pozycjonowania się jako podmioty biorące czynny udział w zielonej transformacji i działające dla dobra środowiska naturalnego.
Cena kredytu węglowego
Cena kredytu węglowego wynosi obecnie od 30 do 50 euro, jednak stawki dynamicznie się zmieniają. Zdarzają się jednak certyfikaty sprzedawane za 1 euro, ale są i takie, za które trzeba zapłacić ponad 60 euro. Głównym czynnikiem, wpływającym na cenę jednego kredytu węglowego, jest jego jakość oraz pewność, że kredyt stanowi faktyczną odzwierciedlenie jednej tony usuniętego dwutlenku węgla.
Sprzedaż kredytu węglowego odbywa się z udziałem pośrednika, który odpowiada za badanie gleby i realizację procesów certyfikacyjnych. Pośrednicy nie pobierają opłat za audyt, a ich działania są ukierunkowane na wygenerowanie jak największej sprzedaży, od której pobierają prowizję.
Jeśli zainteresował Cię nasz artykuł dotyczący rolnictwa węglowego, zachęcamy także do zapoznania się z wybranymi usługami naszej kancelarii i innymi treściami opracowanymi przez naszych specjalistów:
Zmiany prawne w zrównoważonej produkcji żywności
Zwiększenie przejrzystości oceny ryzyka produktów żywnościowych
Zmiany prawne w etykietowaniu żywności
Obowiązkowe wycofanie produktów żywnościowych
Skontaktuj się
