Rozliczanie pracowniczych kosztów jest nieco bardziej skomplikowane, jeżeli pracownik wykonuje prace twórcze, do których można stosować 50% kosztów uzyskania przychodów (KUP) od honorarium autorskiego. Podwyższone koszty podatkowe znajdują także zastosowanie w przypadku pracowników-twórców zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub innych umów cywilnoprawnych, przy czym mogą dotyczyć wyłącznie przychodów z pracy twórczej. Sprawdź, jak w praktyce wygląda obniżenie podstawy opodatkowania.
Z tego artykułu dowiesz się:
50 koszty uzyskania przychodów – czy obowiązują tylko na umowie o pracę?
Kto może skorzystać z 50% kosztów autorskich?
Jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z 50% KUP?
Czym jest honorarium autorskie i jak wykorzystać koszty autorskie w branży IT?
Co zrobić, jeżeli utwór nie powstał?
Autorskie koszty uzyskania przychodu – podstawa prawna 50% KUP
Koszty uzyskania przychodu (KUP) to wydatki ponoszone po to, aby uzyskać określony przychód. Ich odliczenie pozwala zmniejszyć podstawę opodatkowania, co skutkuje koniecznością zapłaty niższego podatku. Koszty uzyskania przychodów, stosowane przy ustalaniu zaliczki na podatek z wynagrodzenia pracownika, są ustalane ryczałtowo.
Autorskie koszty uzyskania przychodów należą właśnie do takich kosztów. Zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wysokość kosztów uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych lub rozporządzania przez nich tymi prawami wynosi 50% uzyskanego przychodu.
Zainteresowała Cię kwestia praw autorskich? Dowiedz się więcej na temat własności intelektualnej.
Jeżeli twórca nie prowadzi działalności gospodarczej, a współpraca odbywa się na podstawie umowy o pracę, umowę zlecenia czy umowę o dzieło, płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych jest przedsiębiorca i to on musi obliczyć, pobrać oraz opłacić podatek od wynagrodzenia osoby posiadającej status pracownika. Co w praktyce oznacza zapis o kosztach autorskich? Wysokość zaliczki na podatek dochodowy ulega zmniejszeniu, wskutek czego pracownik otrzymuje wyższą pensję. Zaznaczmy jednak, że koszty są wyliczane od przychodu, który nie uwzględnia składek na ubezpieczenia emerytalne, ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie rentowe. Zapis jest zatem korzystny zarówno dla twórców, jak i pracodawców — pracownik zarabia więcej, a koszty po stronie przedsiębiorcy pozostają bez zmian.
Kto może skorzystać z 50% KUP?
W myśl wspomnianej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych koszty autorskie odnoszą się do następujących przychodów:
- Przychody z przeniesienia praw do wynalazków — koszty z tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku (także topografii układu scalonego, znaku towarowego, wzoru przemysłowego, wzoru użytkowego itp.).
- Przychody z licencji do wynalazków — koszty z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie praw do wynalazków otrzymanej w pierwszym roku obowiązywania licencji z podmiotem, z którym zawarto umowę licencyjną.
- Przychody uzyskiwane z prac autorskich w ramach listy zawodów uprawnionych — koszty z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych.
Podsumowując, aby skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodów, konieczne jest udzielenie licencji lub z tytułu przeniesienia autorskich praw.
Kto może korzystać z kosztów autorskich?
W ustawie o PIT znajduje się wykaz działalności, w których zastosowanie znajdują przepisy o podwyższonych kosztach uzyskania przychodów. Zapisy dotyczą takich sfer jak:
- działalność twórcza w zakresie architektury, inżynierii budowlanej, urbanistyki, szeroko pojętej sztuki, muzyki, programów komputerowych czy dziennikarstwa,
- działalność artystyczna w dziedzinie aktorstwa, tańca, dyrygentury czy muzyki,
- produkcja audialna i audiowizualna,
- działalność publicystyczna,
- działalność muzealnicza,
- działalność konserwatorska,
- działalność tłumaczeniowa,
- działalność badawczo-rozwojowa, naukowa, naukowy dydaktyczna.
Należy przy tym zaznaczyć, że katalog jest zamknięty, dlatego koszty autorskie można stosować wyłącznie do przychodów regulowanych ustawą.
Warunki skorzystania z preferencji 50% KUP
Skorzystanie z możliwości preferencyjnej metody rozliczania kosztów uzyskania przychodów jest możliwe po spełnieniu kilku warunków. Po pierwsze, utwór, który jest przedmiotem prawa autorskiego, musi być stworzony w ramach stosunku pracy. Przedsiębiorca ma obowiązek udowodnić, że został rzeczywiście stworzony przez pracownika. Koszty autorskie stosuje się wyłącznie do honorarium autorskiego, które należy wyodrębnić od pozostałych składników wynagrodzenia. Aby rozliczenie nie budziło wątpliwości, rekomenduje się prowadzenie ewidencji tych prac. Przeniesienie praw autorskich na inny podmiot ma charakter bezterminowy.
Sposoby ustalania wysokości honorarium autorskiego
Wysokość honorarium autorskiego może być swobodnie kształtowana przez strony umowy. Zgodnie ze wskazaniami Interpretacji Ogólnej, opublikowanej przez Ministerstwo Finansów, konieczne jest jednak rozróżnienie wynagrodzenia, tak aby honorarium było wyraźnie oddzielone od innych składników wynagrodzenia związanych wykonywaniem obowiązków pracowniczych. W zależności od wewnętrznych ustaleń umowa może wskazywać konkretną kwotę honorarium lub opisywać zasadę jego procentowego określania. Ustawodawca przewiduje także możliwość ustalenia wysokości honorarium na bazie czasu przeznaczonego na realizację utworu.
Limit kosztów autorskich
W przypadku kosztów uzyskania przychodu limit kwotowy jest zależny od wskaźnika stanowiącego górny pułap I progu podatkowego dla rozliczających się na skali podatkowej. Polski Ład wprowadził korzystne zmiany w tym zakresie. Od 2021 roku limit kosztów autorskich wynosi 120 tys. zł, co oznacza, że preferencję można stosować do przychodu, który nie przekracza tej kwoty. Zaznaczmy jednak, że wspomniana kwota obejmuje także ulgi podatkowe, w tym:
- ulgę dla młodych,
- ulgę dla rodzin 4+,
- ulgę na powrót,
- ulgę dla pracujących emerytów.
W momencie wystąpienia nadwyżki płatnik ma obowiązek odprowadzić podatek od tej nadwyżki w wysokości 32%
Ulga dla młodych w kontekście podwyższenia kosztów uzyskania przychodów
Zgodnie z opinią Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) nie ma możliwości zastosowania podwyższonych 50% kosztów uzyskania przychodów do przychodów objętych ulgą dla młodych. W uzasadnieniu podano, że zgodnie z ustawą o PIT, koszty związane z dochodami nieopodatkowanymi lub objętymi zwolnieniem podatkowym nie mogą być uwzględniane przy wyliczaniu kosztów uzyskania przychodów. W przypadku zastosowania ulg podatkowych takie koszty mogą być brane pod uwagę w wysokości nieprzekraczającej opodatkowanych przychodów. Jeżeli twórca stosuje ulgę dla młodych, koszty uzyskania przychodów oraz przychody zwolnione, nie mogą przekroczyć górnej granicy pierwszego progu podatkowego.
Sprawdź także inne ulgi: ulgi na innowacje i rozwój.
Jak obliczyć autorskie koszty uzyskania przychodu?
Podczas obliczania 50% kosztów uzyskania przychodów należy pamiętać o wyraźnym podziale wynagrodzenia, aby odliczać wyłącznie honorarium. Pracodawca uwzględnia wartość brutto osiągniętego przychodu. Jeżeli osoba posiadająca status pracownika zrealizowała utwór, pracodawca nabywa wszelkie prawa majątkowe w zakresie wynikającym z celu umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. W przypadku działalności programistycznej kwestia przejścia majątkowych praw autorskich nie jest tak oczywista, ponieważ właścicielem praw jest od samego początku pracodawca.
Masz problem z ustaleniem sposobu rozliczania 50% w przypadku swoich pracowników? Skorzystaj z naszego wsparcia w takich obszarach jak: kadry, płace czy księgowość.
Prawa majątkowe do programów komputerowych
Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych pracodawca i pracownik mogą sporządzić umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną w taki sposób, że majątkowe prawa autorskie do oprogramowania będą przysługiwać osobie zatrudnionej. W przypadku wtórnego nabycia prawa autorskich pracownik otrzymuje honorarium autorskie, czyli formę wynagrodzenia, która daje możliwość odliczenia 50% przychodów.
Uwaga! Autorskie koszty uzyskania przychodów nie dotyczą osób prowadzących działalność gospodarczą. W takiej sytuacji rozliczenie odbywa się na podstawie faktury. Klient nie ponosi odpowiedzialności za kwestie związane z podatkiem czy składkami ZUS, ponieważ twórca dokonuje rozliczeń w ramach prowadzonej działalności. W odróżnieniu od osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej osoba prowadząca działalność może bowiem samodzielnie ustalić najkorzystniejszy sposób opodatkowania.
Wypłata wynagrodzenia przed powstaniem utworu
Kwestia uwzględnienia 50% kosztów uzyskania przychodów przy wypłacie wynagrodzenia za miesiąc, w którym twórca przebywał na zwolnieniu lub urlopie, także została zawarta w Interpretacji Ogólnej. Zdaniem ustawodawcy nie ma przeciwwskazań do wypłaty wynagrodzenia, o ile koszty autorskie odnoszą się wyłącznie do honorarium, a nie całego przychodu pochodzącego z innych źródeł.
Rozwiązanie umowy podczas tworzenia utworu
A jak wygląda kwestia zaliczki na podatek dochodowy, jeżeli finalnie nie doszło do powstania utworu? Zgodnie z ustaleniami zawartymi w Interpretacji Ogólnej obowiązek ustalenia przychodu i uwzględnienia kosztów jego uzyskania leży po stronie podatnika, a nie zamawiającego. Co za tym idzie, strona wypłacająca wynagrodzenie nie musi dokonywać korekt kwot wpłacanych zaliczek. Sporządzenie korekt może być wymagane podczas rozliczeń rocznych. Płatnik wykazuje wówczas koszty zastosowane przy obliczaniu zaliczek. Jeżeli w deklaracji PIT-4R wskaże przychody z uwzględnieniem kosztów autorskich, mimo że nie doszło do powstania utworu, zostaną one uznane za niepoprawne, a płatnik będzie miał obowiązek złożenia korekty tej deklaracji.
Prowadzisz firmę? Na co dzień jesteś aktywnie zaangażowany w działalność gospodarczą? Sprawdź także inne obszary, w których oferujemy kompleksowe wsparcie:
- Ochrona danych osobowych i RODO
- Nowe technologie
- Doradztwo korporacyjne
- Prawo pracy
- E-commerce i agencje kreatywne
- Zamówienia publiczne
Zachęcamy także do lektury artykułów przygotowanych przez naszych ekspertów:
- Dark patterns – co to takiego i czym grozi ich stosowanie?
- Szkolenia RODO – dowiedz się jak chronić dane osobowe w firmie i uniknąć kar finansowych
- Innowacje w biznesie – definicje, typy, przykłady
Skontaktuj się
