Roczne sprawozdanie finansowe organizacji pozarządowej
Organizacje pozarządowe tworzone są w celu realizacji społecznie użytecznych zadań. Nie należą do sektora finansów publicznych. Są określane mianem organizacji non profit, ponieważ nie działają w celu osiągnięcia zysku. Najbardziej popularnymi organizacjami pożytku publicznego są fundacje i stowarzyszenia. Osobowość prawną posiadają te z nich, które są zarejestrowane w KRS.
Stowarzyszenia to dobrowolne, trwałe oraz samorządne zrzeszenia utworzone w celach niezarobkowych. Środki na ich działalność pochodzą m.in. z wpłat dokonywanych przez członków. Stowarzyszenia zarejestrowane w KRS mogą prowadzić zarówno działalność odpłatną, jak i nieodpłatną, a także działalność gospodarczą, której zakres jest ograniczony. Działalność fundacji reguluje Ustawa o fundacjach. Podlegają one rejestracji w KRS. Środki na ich funkcjonowanie przekazuje założyciel fundacji, czyli fundator.
Roczne sprawozdanie organizacji pozarządowej umożliwia przeprowadzenie oceny jej kondycji finansowej. Informuje o podejmowanych działaniach oraz sposobie wydatkowania pozyskanych środków. Sprawozdanie finansowe jest często dokumentem niezbędnym w celu uzyskania dotacji ze środków publicznych. Pełni więc ważną rolę w procesie pozyskiwania środków finansowych przeznaczonych na cele jego działalności. Składa się z następujących elementów: wprowadzenia do sprawozdania finansowego, bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej. Gdy sprawozdanie finansowe podlega badaniu, jednostka zobligowana jest również do sporządzenia zestawienia zmian w kapitale lub funduszu własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych.
Obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych i prowadzenia pełnej księgowości nie dotyczy organizacji pozarządowych, które prowadzą uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów na przykład z powodu prowadzenia wyłącznie nieodpłatnej działalności lub braku statusu organizacji pożytku publicznego. W przypadku prowadzenia przez organizację pozarządową działalności odpłatnej i nieodpłatnej konieczne jest wyodrębnienie w księgach kosztów i przychodów tych typów działalności. Organizacje pozarządowe, które prowadzą pełną księgowość, sporządzają roczne sprawozdanie finansowe na podstawie załącznika nr 6 do Ustawy o rachunkowości. W przypadku zgody organu zatwierdzającego sprawozdanie możliwe jest sporządzenie go na podstawie załącznika nr 1 Ustawy o rachunkowości. Sporządzenie sprawozdania zgodnie z załącznikiem nr 6 wiąże się z koniecznością prezentacji rachunku zysków i strat w postaci kalkulacyjnej. W informacji dodatkowej organizacji pozarządowej powinny być zawarte informacje uzupełniające do sporządzonego bilansu i rachunku zysków i strat. Powinny one uwzględniać zwłaszcza dane dotyczące udziału zobowiązań w zobowiązaniach ogółem, wysokości zobowiązań ogółem oraz zobowiązań, które są zabezpieczone aktywami organizacji.
Roczne sprawozdanie finansowe organizacji pozarządowej podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, oraz kierownik jednostki. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego powinno nastąpić nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego. Wszystkie organizacje pożytku publicznego zobligowane są do zamieszczenia wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym merytorycznego sprawozdania ze swojej działalności w formie elektronicznej na stronie internetowej Narodowego Instytutu Wolności. Sprawozdanie merytoryczne powinno zawierać dane dotyczące m.in. zatrudnienia, działań zleconych przez administrację publiczną oraz pracy wolontariuszy. Zamieszczenie sprawozdania finansowego w bazie to ustawowy obowiązek, a uchylanie się od niego prowadzić może do utraty przez jednostkę statusu organizacji pożytku publicznego. Status ten uprawnia m.in. do otrzymywania wpłat z tytułu 1,5% podatku dochodowego.
Oryginał rocznego sprawozdania finansowego to jego podpisana wersja elektroniczna, należy więc zadbać o jego prawidłowe przechowywanie przez wymagany przepisami okres 5 lat. Okres ten liczony jest od początku roku następującego po roku obrotowym, w którym sprawozdanie zostało zatwierdzone.
